Startups.watch tarafından hazırlanan Türkiye Girişim Ekosistemi 2024 raporuna göre dünya genelinde girişimlere yapılan yatırımlar son beş yılın en düşük seviyesine gerilerken Türkiye’de artış gözlemlendi. Rapora göre, 2023 yılında dünya genelinde girişimlere yapılan yatırımlar, 2022 yılına göre yüzde 45 azalarak 622 milyar dolara geriledi. Avrupa’da da bu trendi takip eden bir azalma yaşandı; girişimlere yapılan yatırımlar bir önceki yıla göre yüzde 39 azaldı ve 102 milyar dolara geriledi.
Tüm dünyadaki birleşme ve satın almalar 2023 yılında son 10 yılın en düşük seviyesine geriledi. Pandemi döneminde özellikle Amerika’da zirve yapan halka arz ve SPAC işlemleri 2023 yılında onda birinden daha aşağı seviyeye indi. 2021 yılında tüm dünyada 622 yeni unicorn çıkmıştı, 2022’de bu sayı 348’e, 2023’te ise 100’e düştü.
Türkiye, 2023 yılında 325 yatırım turunda 722 milyon dolar yatırım alarak, global ekosisteme kıyasla daha iyi bir performans sergiledi. Bu yatırım tutarı, pandemi öncesi yatırım tutarlarına yakın seviyelerde gerçekleşti. Türkiye, tohum yatırım adedi anlamında Avrupa’da 4., MENA bölgesinde ise 1. sırada yer aldı.
Türkiye Kalkınma Fonu tarafından yönetilen TÜBİTAK BiGG FONU’nun 2024 yılı ilk çeyreğinde rekor sayıda ön tohum yatırımı yaparak Avrupa’da öne çıkması öngörülüyor. Kitle fonlama platformları, 2023 yılında yeni platformların aktif olmasıyla birlikte tohum aşamasında alternatif finansman kaynağı olmayı sürdürdü. Girişimler, 59 kampanyada toplamda 20.6 milyon dolar yatırım elde etti.
Kurumsal yatırımcılardan İlgi
Yabancı yatırımcı katılım oranının son 5 yılın en düşük seviyesine gerilediği Türkiye’de, pandemi öncesi dönemin üzerinde bir adet olarak yatırımlara devam edildi. 2023 yılında kurumların ve kurumsal girişim sermayesi fonlarının yatırımlara olan ilgisi dikkat çekerken, yatırımların %38’inde bir kurum veya kurumsal girişim sermayesi fonunun bulunduğu belirtildi. Oyun dikeyinde 2023 yılında Türkiye, Avrupa’da yatırım adedi olarak birinci sıraya yerleşirken, yatırım miktarı olarak beşinci sıraya konumlandı.
Oyunda Avrupa lideriyiz
Türkiye’de son üç yılda 1.3 milyar dolar toplam büyüklüğünde 276 VC ve GSYF’nin kurulduğuna dikkat çekilen raporda, 2023 yılı halka arzlar açısından aktif bir yıl olarak öne çıkıyor. Mackolik, ebebek, Bin Holding (Binbin) halka arzları ve Martı’nın SPAC yöntemiyle Amerika’da halka arzı öne çıkan gelişmeler arasında yer aldı. Son olarak, Türkiye’deki 325 yatırım turunun 70’i kadın girişimcilere aitken, VC’lerin exit seçeneklerine dair yapılan ankette VC’lerin endişeli bir tablo çizdikleri belirtildi.
