EBRU USTA/U24 PARA VE SERMAYE PİYASALARI MÜDÜRÜ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) düzenlemeleriyle kredi faiz oranları seçim sürecine kadar gerilemeye devam ederken mevduat faizlerindeki yükselişle bankaların kredi-mevduat makasında tersine gidiş derinleşmişti. Ancak Haziran ayından bu yana mevduat faizlerinde düşüş, kredi faiz oranlarındaki yükselişle makas aylar sonra tekrar artı bölgeye geçti.
Seçimden önceki süreçte yüzde 42 ile 2003 yılından bu yana en yüksek seviyeye yükselen mevduat faiz oranı, seçim sonrasında gerilemiş ve yüzde 27,8 ortalamaya inmişti. Mevduat faizi son hafta, ortalamada yüzde 27’lerden yüzde 30’lara tekrar yükseldi. Geçen hafta, TCMB tarafından bankaların menkul kıymet tesisi uygulamasında yapılan değişiklikle, vadesi gelen kur korumalı mevduat hesaplarını standart TL mevduata dönüştürme hedefi getirilirken bugün başlayan bu uygulamayla mevduat faizlerinde tekrar yükseliş eğiliminin hakim olması da bekleniyor.
TCMB’nin geçen yılın Ağustos ayından itibaren uygulamaya koyduğu makroihtiyati tedbirler ve politika faizi indirimleri sonrasında kredi faiz oranlarında gerileme görülürken mevduat faizlerindeki artışla bankaların kredi-mevduat makası ters yönde ilerlemiş ve bu yılın Haziran ayına kadar negatif bölgede derinleşmeye devam etmişti.
TCMB verilerine göre, bankalarda kurumsal kredi kartı ve KMH hariç ortalama ticari kredi faizi yılbaşındaki yüzde 13’ten 18 Ağustos haftasında yüzde 31,28’e kadar yükseldi.
Aynı dönemde ihtiyaç kredisi faizi yüzde 29,37’den yüzde 47,12’ye yükselirken KMH dahil ihtiyaç, taşıt ve konut kredisinin ortalama faizi ise yüzde 24,53 seviyelerinden yüzde 33,68’e yükseliş kaydetti.
TL mevduat faizleri son haftalarda tekrar artış eğiliminde
Geçtiğimiz yılın Ağustos sonunda yüzde 18,30 seviyesinde olan 3 aya kadar vadeli ortalama TL mevduat faizi yükselerek 23 Haziran haftasında yüzde 42 seviyesine çıktı. Bu oran, son 20 yılın en yüksek seviyesi olmuştu. Mevduat faizi son hafta, ortalamada yüzde 27’lerden yüzde 30’lara tekrar yükseldi.
Aynı hafta, TL mevduat faizi ile ticari kredi faizleri arasındaki ters makas 26,88 puana çıkarken TL mevduat faizi ile tüketici kredi faizleri arasındaki ters makas ise 14,46 puana çıktı.
Seçim sonrasında mevduat faizlerinin aşağı, kredi faizlerinin yukarı yönlü seyriyle birlikte makas Ağustos ayı itibarıyla pozitife döndü ve son 3 haftadır pozitif tarafta yer alıyor. Ancak mevduat faizlerinde son haftalardaki artış, makasın tekrar negatife dönebileceği sinyalini de barındırırken diğer taraftan kredi faizlerindeki artış ivmesinin ise tüketici kredilerinde hız kestiği görülüyor.
Mevduat faizlerindeki artış, TL mevduat sahibine avantaj sağlasa da bankaların maliyetini artırıcı yönde etkide bulunuyor. Bankaların ana faaliyeti olan kredi-mevduat faizi arasındaki fark ters yönde açıldıkça bilançoları olumsuz etkileyebilme potansiyeli barındırıyor.
