OLCAY BÜYÜKTAŞ
Yeni yılda uygulanacak asgari ücretin belirlenmesinin ardından gözler 15 milyonu aşkın emekli aylıklarına yapılacak zamma çevrildi.
Her ne kadar gerek memur gerek SKG emekli aylıkları için zam oranlarının kuralları belli olsa da son yıllarda yapılan en düşük emekli aylığı uygulaması nedeniyle ortaya çıkan haksızlığın giderilmesine ilişkin beklentilerin açıklamalara rağmen karışlanmaması emeklide ‘acaba o gün bu gün mü’ beklentisi doğurdu.
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, emekli aylıklarında seyyanen bir iyileştirme yapılması ve SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yapılacak yüzdeli zammın da memur emeklilerine yapılacak zamla eşitlenmesi gerektiğini söyledi.
Ergün, “Mevcut durumda gelen ve gelmesi beklenen zam oranları dikkate alındığında asgari ücretliler ve memur emeklileri ile SSK ve Bağ-Kur emeklileri arasındaki zam makası giderek açılıyor. Emeklilerin kök aylığı düşük kaldığı için yüzdeli zamlarla aradaki makas daralmıyor. Emekliler öncelikle aylıklarında iyileştirme, iyileştirmeden sonra yüzdeli zam bekliyor. Emeklilere yapılacak yüzdeli zamlar da memur emeklilerine yapılacak zamlara eşitlenmeli” dedi.
En düşük emekli aylığının da yükseltilmesi gerektiğine dikkat çeken Ergün 17 bin lirayı işaret ederek, “En düşük emekli aylığı, asgari ücretten az olmalı” değerlendirmesini yaptı.
DİSK Emekli Sen: Yoksulluk sınırının yarısı kök aylık olmalı
DİSK’e bağl Emekli Sen Sendikası Genel Sekreteri Fikri Kalender öncelikli olarak bu yıl yapılması gereken emekli zammının mutlaka ve mutlaka öncelikle olarak kök aylıklarını iyileştirici olması gerektiğinin altını çizdi.
İnsanca yaşanacak bir ücreti emekliler için de talep ettiklerini dile getiren Kalender, “Biz dört kişilik yoksulluk sınırının yarısının emekli kök aylığı olması gerektiğini söylüyoruz. Talebimiz de bu yönde” diyerek 20-22 bin lira civarında bir emekli kök aylığına işaret etti.
7 bin 500 lira ve kök aylığı meselesi
Bilindiği gibi emekli aylıklarının düşük kalması sonucu hükümet bir süredir en düşük emekli aylığını önce 5 bin 500 liraya ardından 7 bin 500 liraya çekerek görece bir iyileştirme yaptı.
Ancak yapılan iyileştirme kök aylıklara değil emeklinin aldığı normal aylıklara yapıldığı için her zam döneminde azımsanmayacak bir orandaki sayıda emekli hayal kırıklığı yaşadı. Zira yapılan zam yüzde 50 bile olsa kök aylığa yapıldığı için kök aylığı 5 bin 500 lira olan emekli toplam olarak 7 bin 750 lira olarak aldığından yalnız 250 lira zam almış gibi oldu. Bazıları için değişmedi çünkü aldıkları zamla kök aylıkları halen 7 bin 500 liranın altında kaldığı için aynı aylığı almayı sürdürdü.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı açıklamaları ve verilerine göre, ülkede emekli aylığı 5 bin 500 lira emekli sayısı 6 milyon civar ve bu grup tüm emeklilerin yüzde 38’ine takebül ediyor.
7 bin liranın altında emekli aylığı alanların sayısı 8,1 milyon kişi ve bunlar da tüm emeklilerin yüzde 52’sini oluşturuyor.
7 bin 500 liranın altında emekli aylığı alan emekli sayısı 8,e milyon kişi. 7 bin 500 liranın üzerinde alan emekli sayısı da 6,8 milyon ve tüm emeklilerin yüzde 44’ünü oluşturuyor.
Yine bakanlık veri ve açıklamalarına göre 7 bin 500 lira alan emeklilerin ortalama aylığı 8 bin 200 lira.
Hızlı enflasyon artışı ile gelirinde ve ciddi bir kayıp yaşayan emekli bu nedenle yıl başında yalnız geçen yılın ikinci altı aylık enflasyona kadar zam değil öncelikle bir düzeltme talep ediyor.
Yüzde 35-37 civarı tahmin ediliyor
İşçi emeklisi ve memurlar zamlarını altı aylık enflasyon verilerine göre alıyor.
İşçi emeklisi Haziran ayında gerçekleşen enflasyona göre yüzde 19,77 zam almıştı.
Temmuz, Ağustos, Eylül , Ekim ve Kasım aylarında enflasyon yüzde 33,7 olarak gerçekleşti. Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları için dört aylık dönemde alacakları zam ya da enflasyon farkı yüzde 33,7 olarak ortaya çıktı.
Kasım ayında enflasyon TÜFE’de yüzde 3,28 artarken, yıllık bazda yüzde 61,98 oldu. Bu verilere göre Temmuz, Ağustos , Eylül, Ekim aylarını kapsayan 3 aylık dönemdeki enflasyon yüzde 29,41 düzeyindeyken Kasım ayında dört aylık veri yüzde 33,7 olarak gerçekleşti.
Ulusal24’nin anketine göre, ralık’ta TÜFE’nin aylık yüzde 3,12, yıllık yüzde 65,03 seviyesinde artacağı yönünde olacak. TCMB, yılın 4. Enflasyon Raporu toplantısında 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 65 olarak açıklamıştı.
3 Ocak’ta açıklanacak enflasyon verileri ile zam oranı netlik kazanacak. Bu koşullarda SSK ve Bağkur emekli aylıkları yüzde 35-37 olacağı öngörülebilir.
Ancak beklenti, daha önce gerek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan gerek Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan’ın açıklamaları doğrultusunda en azından asgari ücrete yapılan zam oranının emeliye de yapılması. Bu da yüzde 50 civarında bir zamma tekabül ediyor.
