Editör: Oğuz Ok
Eski literatürde bilinen isimleri ile Karagaslar, Sibirya’nın İrkutsk Oblastı’nda yaşayan bir Türk halkı. Tofaca ve Rusça konuşan halkın dini inancı ise Şamanizm ve Hristiyanlık olarak göze çarpıyor.
Rusya’nın 2010 nüfus sayımına göre nüfusu 761 olan Tofalar, 2002’de Rusya’da 837 kişi idi. Öte yandan 2001 Ukrayna nüfus sayımına göre de 18 Tofa Türkü kayıtlı gözüküyor.
TOFALAR ÜLKESİ
Öncesinde yerleşim yerleri Karagasya (Karagas ülkesi) olarak resmi kayıtlara geçerken 1934 tarihinden itibaren halkın isteği ile Tofalar ülkesi anlamında Tofalariya adı kullanılmaya başlandı.
Tofaların yurdu
KADERLERİNİ DEĞİŞTİREN OLAY: SOVYET DEVRİMİ
1917 Sovyet Devrimi’nden önce göçebe olan Tofa Türkleri’nin kaderi, devrimin ardından değişti.
Sovyet hükümeti tarafından yerleşim alanları değiştirilen Tofalılar, Sovyet okullarında eğitim görüp Rusça öğrendiler ve kültürel gelenekleri yasaklandı.
Rengeyikleri ile birlikte bir grup Tofa
SOVYETLERE KADAR KENDİ MECLİSİ VARDI
Tarih boyunca Rusların zulmüne maruz kalan Tofalar, 17. yüzyılda, yaşadıkları bölge olan Tofalarya’da Rus işgaline uğradı. Sovyetlerin kuruluşuna kadar Tofalar’ın Suglaan adı ile kendi meclisleri bulunmaktaydı.
Tofa Türklerinde bir çekirdek aile
1’DEN 10’A KADAR TÜRKÇE SAYAN AMCA
Tvnet kanalında bir Tofa Türkü ile yapılan röportaj Tofaların, Türkiye’de yaşayan bir Türk gibi Türkçe konuşabildiğini gözler önüne seriyor.
Yaşlı bir amcayla yapılan röportajda muhabire “Ben az Türkçe biliyorum” diye karşılık veren Tofalı, 1’den 10’a kadar Türkçe sayabiliyor.
Türkçe konuşan bir Tofa Türkü.
“SOVYETLER ARAZİLERİMİZİ ZORLA ALDI”
Devamında ise Tofa Türkleri ile ilgili şu bilgileri veriyor:
“Tayga’da her birimizin kendi bölgesi vardı. Sonra Sovyetler onu bizden zorla aldı, arazilerimizi aldı. Sanırım 1920’li yıllardı. Hepimizi bir araya getirip yerleşik hayata zorladılar. Taş, ağaç evleri bilmiyorduk. Çadırlarda yaşıyorduk.”
Kendi dillerinde konuşmadıklarını belirten yaşlı Tofalı, “Kendi dilini bilen var mı?” sorusuna ise “Ben yok diye biliyorum, kalmamıştır.” yanıtını veriyor.
