Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Kahramanmaraş merkezli 10 ilde etkili olan depremlerin ilk 2 gününde yaşanan sıkıntılar, yapılan ve yapılamayanlara ilişkin “Ön Değerlendirme Raporu” hazırladı.
Raporun, afet bölgesindeki iller hakkında şube ve temsilciliklerle yapılan görüşmeler doğrultusunda 7 Şubat 2023 günü akşam saatleri itibarıyla alınan ilk değerlendirme sonuçlarına göre hazırlandığı belirtildi.
Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerindeki yıkımlara ve arama kurtarma çalışmaları ile yardımlar konularındaki aksaklıklara işaret edilen raporun “Sonuç” bölümünde şu çarpıcı değerlendirmelere yer verildi:
Depremlerde hastaneler, havaalanları ve karayollarında yıkımlar ve yıkıcı hasarlar oluştu
“Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı’ndan alınan verilere göre; 06 Şubat 2023 günü yerel saat ile 04.17’de merkez üssü Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesi, aletsel büyüklüğü 7,7 (Mw) ve odak derinliği 7 km. olan şiddetli bir deprem meydana gelmiştir. Aynı gün saat 14.00’te ise bu kez merkez üssü Elbistan ve aletsel büyüklüğü 7,6 (Mw) olan ikinci bir deprem daha meydana gelmiştir. Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Osmaniye, Adıyaman, Malatya, Şanlıurfa, Adana, Diyarbakır ve Kilis illerimizde etkili olan depremde ilk belirlemelere göre çok fazla sayıda konut binasında, hastaneler, havaalanları ve karayollarında yıkımlar ve yıkıcı hasarlar oluştu.
Hiç kuşkusuz bu depremler gerek büyüklüğü gerekse etkilediği, alan bakımından ülkemiz tarihinin en yıkıcı depremlerindendir.”
TIR’ların ulaşımında koordinasyon eksikliği var
“Ancak depremin ardından iki gün geçmesine rağmen halen çoğu ilimizde etkin ve yeterli düzeyde arama- kurtarma çalışmalarının yapılamaması, geçici barınma alanlarının kurulamaması, vatandaşlarımızın sert kış koşullarında -14 dereceye varan soğukta gecelerini sokakta veya araçlarda geçirmek zorunda kalmaları, depremden kurtulanların kurulamayan aşevlerinden dolayı bir sıcak çaya, çorbaya ulaşamamaları ve açlıkla savaşmaları, ülkenin dört bir yanından gönderilen yardım TIR’larının deprem bölgelerine ulaşımının ve dağıtımının yapılmasında yaşanan gecikmeler izahı zor bir koordinasyon eksikliğini işaret etmektedir.”
“Kırsal alanda tablo çok daha vahim”
“Gerek deprem bölgesindeki temsilcilerimizden edindiğimiz gerekse medyaya yansıyan bilgilere göre kent merkezlerinde halen enkaz altında kurtarılmayı bekleyen vatandaşlarımız bulunmaktadır. Kırsal alanda tablo çok daha vahimdir.”
“AFAD bu zorlu sınavda başarılı olamadı”
“Asli görevi afet ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, sağlık, iaşe, ibate, güvenlik, mal ve çevre koruma, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin verilmesine yönelik çalışmaları yürütmek olan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve ilgili diğer kamu kurumları bu zorlu sınavda başarılı olamamıştır.”
Hatay
Hatay’da çok sayıda bina yıkılmış durumda olmasına rağmen arama kurtarma çalışmaları organize edilememiş durumda. Çalışmalar bölge halkının ve gönüllülerin de çabasıyla el yordamıyla yürütülüyor.
Depremde Hatay Antakya’da bulunan Özel Akademi Hastanesi ile İskenderun Devlet Hastanesi’nin yoğun bakım ünitesinin bulunduğu 6 katlı A blok yıkıldı. Hatay Havalimanı pisti de yarılarak kullanılamaz hale geldi. Kamu binaları ve belediye binası da kullanılamaz durumda. Ulaşım altyapısı çalışmıyor.
Belediyenin oluşturduğu kriz masası bulunmuyor. Sadece valiliğin AFAD üzerinden oluşturduğu bir kriz masası var. Göçüklerin haricinde binaların büyük çoğunluğu hasarlı ve yeniden kullanılamayacak durumda. Kentte ilk iki gün hiçbir alanda organize bir çalışma yürütülmedi. Kriz merkezi kurulmadı, arama- kurtarma çalışmalarına başlanmadı.
Aktif olarak çalışan arama kurtarma ekibi sayısı ihtiyacın çok çok altında. Merkez belediyelerin bazılarında iş makinası ve kurtarma ekipleri varken, bazı merkez belediyelerinde hiçbir iş makinası, kurtarma ekipmanı yok. Cenazeler sokaklarda. Defin işlemleri için dahi iş makinesi kepçe ve kürek temin edilemedi. Tüm işletme ve işyerleri kapalı. Hiçbir ihtiyaç karşılanmıyor.
