Sözcü’den Mehtap Özcan Ertürk’ün haberine göre piyasa faizi ile Merkez Bankası (TCMB) politika faizi arasındaki bağ tamamen koptu. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) “deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için yeterli olduğu” gerekçesiyle politika faizini 50 baz puan indirimle yüzde 8.50 seviyesine çekti. Ancak faiz indirimleri piyasaya genişlemeci bir etkiden ziyade piyasa faizlerinin yükselmesine yol açan ve finansman ihtiyacını kilitleyen bir etki yaratıyor.
Mevduat faizleri yüzde 30’u aştı
Merkez Bankası, ağustos ve eylül ayında 100’er baz puan, ekim ve kasım ayında ise 150’şer baz puanlık indirime gitmişti. Böylece son 4 ayda 500 puanlık indirim yapıldı. TCMB, aralık ve ocak aylarında politika faizini sabit tutmuştu. Böylece ağustostan bu yana 7 ayda 550 baz puanlık faiz indirimi yapıldı. Ancak bu süreçte düzenleyici kurumlar tarafından piyasa faizlerini etkileyici bir dizi regülasyona imza atıldı. Bu düzenlemeler sonucunda bankaların mevduat rekabeti kızışırken, ticari kredi faizlerinde sert düşüşe rağmen, bu kez de bankalar kredi vermeyi kesti. Neticede politika faizi yüzde 8.5’e çekilirken, mevduat faizleri yüzde 30’u aştı, ticari kredi faizleri ise ortalama yüzde 14.49 seviyelerine geldi. İhtiyaç kredilerinde ise ortalama faiz yüzde 30.37’ye yükseldi.
Geçmişte ticari kredi faizlerinin altında kalan mevduat faizleri, Merkez Bankası’nın adımlarıyla, ticari kredi faizlerinin 12 puan üzerine çıktı. Faiz indirimleriyle enflasyonda tarihi yükselişe neden olan TCMB, uyguladığı makroihtiyati tedbirlerle birlikte kredi ve mevduat faizleri arasındaki makası da değiştirdi. Böylece, bankacılık sektöründe faizlerde daha önce görülmemiş bir tablo ortaya çıktı.
Ticari krediler durma noktasına geldi
Politika faizi indirimlerine rağmen yaz aylarında yüzde 50’ye ulaşan ticari kredi faizlerine TCMB’den müdahale gelmişti. 20 Ağustos 2022 tarihli düzenleme ile bankaların, TL ticari kredilerinde yüzde 30’u aşan faiz uygulaması da zorlaştırıldı. TCMB’nin haftalık faiz istatistiklerine göre ticari kredilerde uygulanan ortalama faiz yüzde 14.49’a geriledi fakat ticari krediler durma noktasına geldi.
Dövizden dönüşlerde KKM faizi yüzde 18’lere kadar çıktı
Merkez Bankası’nın haftalık faiz istatistiklerine göre politika faizinde indirimlerin yeniden başladığı Ağustos 2022’de 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri ortalama yüzde 19.53 seviyesindeydi. Bankalar arası rekabet artıkça TL mevduat faizleri de yükseldi. Son verilere göre 17 Şubat itibarıyla 3 ay vadeli TL mevduatta ortalama faiz yüzde 26.64’e çıktı. Bunda da özellikle Merkez Bankası’nın TL mevduat oranında bankaların ulaşması gereken hedefi 2023 ile birlikte yüzde 60’a çıkarması ve döviz dönüşü kur korumalı TL mevduatta faiz üst sınırını kaldırması etkili oldu. Dövizden dönüşlerde KKM faizi yüzde 18’lere kadar çıktı.
