İşaret ettiği yer sallanan deprem bilimci Şener Üşümezsoy, iki yeni harita paylaşarak Marmara’da beklenen büyük deprem konusunda açıklamalarda bulundu.
Riskli fay hatlarını açıklayan Prof. Üşümezsoy, Bozburun ve Gemlik Körfezi’ndeki faylara dikkat çekti. 17 Ağustos 1999’da gerçekleşen ve 20 bine yakın kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan depremle stres dolan fay hatlarını sıralayan Profesör, vatandaşları riskli bölgeler için uyardı.
“BİRİKEN STRES DEPREMİ TETİKLEYEBİLİR”
Üşümezsoy şu ifadelerle paylaştığı yukarıdaki haritayı şu sözlerle tanımladı:
17 Ağustos’ta kırılan fay hattı Yalova Çınarcık ve hatta Esenköy-Teşfikiye’ye kadar gelmiştir. Bunun devamı olarak Esenköy’den Bozburun’a doğru giden bir fay hattıdır. Diğeri ise bunun güneye giden Gemlik Körfezi’nden başlayıp Mudanya’ya doğru giden bir fay hattıdır. Bu bölgeler 17 ağustos fay hattının etkisindeki stres yüklenen bölgelerdir. Bu bölge ile 17 ağustos fayının depremi tetikleyeceği bekleniyor. Bunun batıya doğru yani Çınarcık’ın güney kenarındaki fay hattı 1894’te kırılmıştır. Bu durumda Bozburun ve Gemlik Körfezi’nde bir stres söz konusudur.
Risk oluşturmayan ölü fay hattının ise “Kuzey Marmara’daki Adalar fayı” olduğunu belirten Üşümezsoy, Yeşilköy’den çekmeceye kadar uzanan Adalar fayının, yani ölü fayın, doğu-batı uzanan kesimini canlı bir fay olarak yorumlama hatası yapıldığına değinerek Avcılar tarafında bir risk olmadığının altını çizdi. Bu fayın ölü bir fay hattı olduğunu söylerken Kumburgaz çukurunda sadece 1 kilometrelik bir fay hattının aktif olduğunu savundu.
Üşümezsoy Batı tarafını ise şu sözlerle açıkladı:
“STRESİ AKTARAN FAYLAR BÜYÜK DEPREM YARATMAZ”
Tekirdağ fayı 1912’de Saroz’dan itibaren Silivri’ye kadar kırılmıştır. Tekirdağ fayı üzerinde olan faylar ise ‘crip’ dediğimiz stres aktaran faylardır ve bu faylar büyük deprem yaratma potansiyeli olan faylar değildir. Bu anlamda 2018’de eylül ayında gerçekleşen 5.7’lik deprem Kumburgaz çukurundaki fay hattının başlangıç noktası olarak görülmektedir. Ama bunun dışında kuzey Marmara kıyısındaki aktif fay söz konusu değildir. Ancak güney Marmara’da söz konusudur. Burada fay hareketleri olmaktadır. Batı tarafında ise Bandırma Sarıköy fay hattında stres vardır.
“AVCILAR SIRTINI KESEN BÖLGEDE BÜYÜK BİR DEPREM SÖZ KONUSU DEĞİLDİR”
Kuzey Marmara’da boydan boya giden Adalar fayının Tekirdağ’a giden orta sırtında bulunan fay hattı için bir diğer deprem bilimci Naci Görür ile görüş farklılıkları yaşadığını belirten Üşümezsoy “bu bölge için Naci Görür, TÜBİTAK adına ‘en fazla 7 büyüklüğünde deprem yapar’ söylemiyle açıklamıştır. Bu fayda, benim eleştirim, batıda Avcılar sırtını kesen bölgede büyük bir deprem söz konusu değildir. Bu fay Adalar fayının devamıdır. Yalnızca Kumburgaz çukurunda riskli olan bir fay vardır. Ama 2018’in Eylül ayındaki kırılan fay ters fay olarak çalışmış ve Kuzey Anadolu fayıyla ilgisi olan bir fay değildir” ifadelerini kullandı.
“KUMBURGAZ ÇUKURUNDAKİ TERS FAYDA SADECE HEYELANLI BÖLGELERDE RİSK VARDIR”
Kumburgaz çukurunun sadece heyelanlı bölgelerinde büyük depremlerin gerçekleşebileceğine değinen Üşümezsoy, bölgedeki ters fayda 7.5’lik deprem potansiyelinin söz konusu olduğunun altını çizdi.
6.5 VE 7.5’LİK DEPREM ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Herkesin anlayabilmesi için 6.5’lik ve 7.5’lik büyüklükte gerçekleşen depremlerin aslındaki farkı Üşümezsoy şu sözlerle ifade etti:
6.5 ve 7.5 arasındaki fark 30 kattır. Bu farkı daha önce de Naci Görür 7 ile 7.5 arasındaki farkı 15 kat olarak tanımlayarak ‘dağlar kadar fark vardır’ diyerek 2005 yılında son noktayı koymuştu.
“TEK KIRILIRSA 6.5, İKİSİ BİRDEN KIRILIRSA 7 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM OLACAK”
İki gün önce Yeniçağ’a açıklamalarda bulunan Üşümezsoy Gemlik-Mudanya fayı ve Bozburun fayını işaret ederek iki riskli fayın birleşmesi durumunda 6.5 ya da 7 büyüklüğünde deprem olma potansiyelinin doğacağına değinmiş ve “Gemlik-Mudanya fayı ile Bozburun fayı birlikte kırılırsa 7 büyüklüğünde deprem üretebilir. Tek kırılırsa 6 buçuk büyüklüğünde deprem üretebilme potansiyeline sahip.” demişti.
