Rekabet Kurumunun internet sitesinde yer alan duyuruya göre, ilgili sektörde faaliyetleri bulunan teşebbüslerin aralarında anlaşarak fiyat belirlemek ve müşteri paylaşmak suretiyle Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla yürütülen soruşturma tamamlandı.
Bu teşebbüslerden Lesaffre Turquie Mayacılık Üretim ve Ticaret AŞ bakımından soruşturma uzlaşma ile sonlandırıldı, teşebbüse 73 milyon 851 bin 619 lira idari para cezası kesildi.
Haklarında soruşturma süreci yürütülen bir diğer teşebbüs Mauri Maya Sanayi AŞ’nin, yaş maya dağıtımında faaliyet gösteren teşebbüsler arasındaki fiyat belirleme veya müşteri/bölge paylaşımı konusundaki anlaşmaların uygulanmasını, koordinasyonunu, devamlılığını ve kontrolünü sağlayarak Kanun’u ihlal ettiğine ve firmaya para cezası uygulanmasına hükmedildi. Soruşturma tarafı diğer yaş maya üreticisi Pak Gıda Üretim ve Pazarlama AŞ hakkında ise idari para cezası uygulanmadı.
Yaş maya dağıtımında faaliyet gösteren firmalar da soruşturma kapsamında yer aldı.
Buna göre; Adatepeler Maya Gıda San. Tic. Ltd. Şti., Barut Gıda, Batuğ Endüstriyel Gıda San ve Tic. Ltd. Şti., Çınar Mayacılık Gıda Tarım Meşrubat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Delice Turka Mak. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti., Güldemirler Ticaret, Hamra Pazarlama Ahmet Şen, Haskat Gıda Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Kılınçoğlu Maya ve Gıda Pazarlama Tic. San. Ltd. Şti., Mag&Pa Gıda Maya Fırın Mlz. Paz. İml. San. ve Dış Tic. AŞ, Motus Gıda Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Muratlar Fırıncılık Çözümleri Maya Gıda San. ve Dış Ticaret Ltd. Şti., Öztürk Maya Gıda Toptan Paz. Ltd. Şti. ve Shk Gıda Tarım Temizlik ve Petrol Ürünl. San. Tic. Ltd. Şti. ünvanlı teşebbüslerin Kanun’u ihlal ettiğine karar verildi.
Soruşturma sonucunda, biri maya üreticisi, 14’ü dağıtıcı olmak üzere 15 firmaya 35 milyon 446 bin 535 lira idari para cezası uygulanırken, uzlaşma başvurusu yapan maya üreticisi Lesaffre Turquie Mayacılık Üretim ve Ticaret AŞ’ye kesilen cezayla toplam ceza tutarı 109 milyon 298 bin 154 lira oldu.
Yaş maya dağıtımında faaliyet gösteren Çize Gıda Pazarlama Ltd. Şti., Güçbir Gıda Tekstil Turizm İnşaat Sanati ve Nak. AŞ, Oluşum Gıda Paz. Ltd. Şti., Orkide Altın Dünyası Kuy. Gıda İnş. Tur. Mob. Day. Tük. Mal. Ltd. Şti., Özpak Gıda Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti., Özpak Gıda San. ve Tic. AŞ ve Uludüz Gıda Paz. San. Tic. Ltd. Şti. hakkında ise idari para cezası uygulanmasına yer olmadığı kararlaştırıldı.
Fırıncı esnafı şikayet etti
Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, soruşturma sonucuna ilişkin yaptığı değerlendirmede, ekmeğin, Türk kültürünün vazgeçilmez bir parçası olduğuna işaret ederek, bu ürünün temel girdilerinden birinin de yaş maya olduğunu bildirdi.
Soruşturmanın 3 maya üreticisi ve 21 maya bayisi hakkında çok yoğun ve titiz bir çalışma süreciyle iki yıl sürdüğünü vurgulayan Küle, geçmişte de bu sektöre ilişkin soruşturma yürüttüklerini ve para cezası uyguladıklarını anımsattı.
Özellikle fırıncı esnafının pazara yönelik şikayetlerinin maalesef para cezası sonrası dönemde de devam ettiğini belirten Küle, şu ifadeleri kullandı:
“Kısacası maya pazarındaki rekabete aykırı davranışlar uzun yıllardır radarımızda. Titizlikle takip ettik, ediyoruz. Tamamlanan soruşturmanın Türkiye için önemli sonuçları olacaktır. Maya piyasasında faaliyet gösteren bazı firmaların, yüksek kar elde etme güdüsüyle, ekmeğin maliyetinde artışa sebep olacak rekabet aykırı davranışlarda bulundukları ortaya konulmuştur. Soruşturmada geçtiğimiz yıllardan daha farklı olarak pazara bütüncül olarak bakılmış, hem üreticilerin, hem maya bayilerinin eylemleri, hem de üreticiler ve bayiler arasındaki faaliyetler ayrıntılı olarak incelenmiştir.”
Kartel yapısı ortaya çıkarıldı
Küle, 14 maya bayisinin aralarında anlaşarak maya fiyatını belirledikleri ve maya piyasasını müşteri bazında paylaştıkları, maya üretimi pazarında faaliyet gösteren iki teşebbüsün ise bu bayiler arasındaki fiyat belirleme ve piyasayı paylaşma konusundaki anlaşmaların uygulanmasını ve kontrolünü sağladıklarının tespit edildiğini bildirerek, “Rekabet hukukunda kartel olarak tanımlanan bu yapı Kurumumuzun dikkatli çalışmalarıyla açığa çıkarılmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.
Soruşturma sürecinde İzmir’den Erzurum’a, İstanbul’dan Konya’ya, Muğla’dan Şanlıurfa’ya ve Trabzon’a kadar Türkiye’nin dört bir yanında, maya üreticisi ve dağıtıcısı firmalarla 100’ün üzerinde yerinde inceleme gerçekleştirildiğine işaret eden Küle, soruşturma sonucunda, 14’ü bayi olmak üzere toplam 16 teşebbüse 109,3 milyon idari para cezası uygulanmasına karar verildiğini vurguladı.
“Temel gıda maddelerindeki hassasiyet sürecek”
Küle, soruşturmanın, küçük üretici konumundaki fırıncıların temel ham maddesi olan mayaya ulaşmalarının engellenmemesi bakımından büyük önem taşıdığını belirterek, şunları kaydetti:
“Soruşturmayla fırıncı esnafının ucuz ve kaliteli mayayı, istediği üreticiden almasının önündeki rekabete aykırı engeller kaldırılmıştır. Müşteri paylaşımı ve fiyat anlaşmaları yoluyla fırıncı esnafını mağdur eden bu kartele Kurumumuzun titiz çalışmalarıyla son verilmiştir. Ekmeğimize göz koyanlara, halkın ekmeğiyle oynamaya kalkanlara asla izin vermedik, vermeyiz. Kurumumuz sadece ekmek değil, diğer soruşturmalarında da, temel gıda maddelerine yönelik hassasiyetini açıkça ortaya koymuştur. Halkın temel gıda ürünlerine ucuza ve kolay bir şekilde erişimini engelleyen rekabete aykırı her oluşum ciddiyetle takip edilmektedir. Kurumumuzda halihazırda yumurta, bal, süt ve süt ürünleri, içecek gibi sektörlerde de soruşturmalar devam etmektedir. Tüketicinin ekmeğine ve bütçesine göz diken hiçbir eyleme ve davranışa müsamaha gösterilmeyeceği bilinmelidir. Bundan sonraki süreçte de Rekabet Kurumu olarak, halkın temel gıda maddelerine ulaşımı konusundaki hassasiyetimizi koruyarak, yasalarla bize verilen görevleri kararlılıkla yerine getirmeye devam edeceğiz.”
