İRFAN DONAT
Başta limon ve mandalina olmak üzere narenciyede kriz büyüyor.
Olumlu hava koşulları neticesinde 2023-24 sezonu için rekor bir üretim gerçekleştirmesi beklenen narenciye sektöründe yüksek rekolteye karşın maliyetlerin altında seyreden üretici satış fiyatları sektörü krize sürüklüyor.
Sadece Mersin, Adana ve Hatay illerinde ortalama turunçgil rekoltesinin 6.4 milyon ton olacağı tahmin edilirken, üretim yapılan diğer illerin de eklenmesi ile 2023 yılında ortalama 7 milyon ton civarında rekor bir üretim beklentisi bulunuyor.
Rekor üretime karşın ihracat desteklerinin açıklanmaması üreticilerin zarar etmesine ve ağaçlarını kesmesine neden oluyor.
Konuyla ilgili 23 sivil toplum kuruluşu ortak bir açıklama yaparak krize dikkat çekti.
Yapılan ortak açıklamada, “Mevcut durumda İspanya, Mısır ve Fas gibi rakibimiz olan ülkelerde 2023 sezonu rekoltesinin de ortalama yüzde 35 daha fazla olduğu bildirilmektedir. Bu ülkeler kendi stoklarını eritebilmek için rekabet ettiğimiz ortak pazarlarda yüzde 20-30 fiyat indirimleriyle talep artışını tetiklemeye çalışmaktadır. Bu yüzden turunçgil üreticilerimizin satış imkanları kısıtlanmış, sezon ortasına yaklaşmamıza rağmen henüz hiç satış yapmayan binlerce çiftçimiz bulunmaktadır. Zaten üretim maliyetlerinin yükselmesiyle banka ve piyasalara borçlanarak üretim yapma mecburiyetinde olan turunçgil üreticilerimiz ürününü satamayınca şu anda büyük bir karamsarlık içerisindedir” denildi.
Geçen yıl ki rakamlarla toplam turunçgil üretiminin 1.9 milyon tonluk kısmı ihraç edilirken yurt içi tüketim için geriye kalan yaklaşık 3 milyon tonun yeterli olduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Bu yılki projeksiyonlara göre 7 milyon tonluk tahmini üretimimizin 2 milyon tonu ihraç edilse bile yurt içi tüketim için 5 milyon ton kadar rekor bir turunçgil stoku oluşacak ve tüketilemeyen bu fazlalık dalında kalarak maalesef çürümeye terk edilecek veya meyvesiyle birlikte milli servetimiz olan ağaçların sökülmesine sebep olacaktır” uyarısında bulunuldu.
Dalında kalma tehlikesi olan tüketim fazlası turunçgillerin daha fazla ihraç edilerek Döviz olarak ülkeye kazandırılması, turunçgil üreten çiftçilerin üretime devam etmesi ve ağaçların sökülmemesi için turunçgil ihracatına ton başına 2.250 TL destek verilmesi çağrısında bulunulan açıklamada, “Rekabet gücümüzün arttırılması gerekmektedir. Bu yıl üretim rekoru kırılacağından ihracata gidecek olan üretim fazlamız, yurt içi tüketicimizin alış fiyatlarını olumsuz etkilemeyeceği gibi talep ettiğimiz ihracat desteği, nakit olarak değil, ihracatçılarımızın resmi borçlarına mahsup olarak verileceğinden hazinemize ilave yük getirmeyecektir” iafdelerine yer verildi.
Ortak bildiride, “Ancak bu desteğin erken açıklanması gerekir ki çiftçimize direkt yansısın ve dalında bekleyen turunçgil ürünümüz, en azından alıcı bulsun ve ihraç edilerek ülkemiz döviz kazansın ve biz çiftçiler de üretime devam edebilelim” denildi.
Turunçgilde yaşanan krize yönelik ortak açıklamaya imza atan sivil toplum kuruluşları şöyle: Adana Çiftçiler Birliği, Adana Ticaret Odası, Adana Ticaret Borsası, Adana Sanayi Odası, Adana Tur. Üre.Bir., AKİB, Mersin San.ve Tic.Odası, Mersin Tur. Üre.Bir., Mersin Ticaret Borsası, Tarsus Ticaret Borsası, Tarsus San ve Tic.Odası, Mersin Ziraat Odası, Tarsus Ziraat Odası, Yüreğir Ziraat Odası, Seyhan Ziraat Odası, Karataş Ziraat Odası, Yumurtalık Zir. Odası, Kozan Ziraat Odası, Ceyhan Ziraat Odası, İmamoğlu Ziraat Odası, Sarıçam Ziraat Odası, araisalı Ziraat Odası, Hatay Ziraat Odası.
