Dünya, en büyük deprem felaketlerinden birine şahit oluyor. Kahramanmaraş merkezli deprem, şu ana kadar binlerce can aldı. Enkaz altındaki vatandaşlar için çalışmalar sürerken, ülkenin ve dünyanın dört bir yanından afet bölgelerine yardım eli uzanıyor.
Depremin yaşandığı ilk günden itibaren bilim insanları kanallara konuk olarak felaketi değerlendiriyor.
TGRT Haber ekranlarında Cem Küçük’ün sunduğu programa ise Yer Bilimci Prof. Dr Naci Görür konuk oldu. Canlı yayında deprem bölgesinde enkaz altındaki insanların kendisine video atarak yardım istediğini belirten Görür, gözyaşlarını tutamadı.
Naci Görür, 1999 depremi sonrasındaki 30 yıllık süre içerisinde Marmara depremi alarmı verildiğini de vurguladı.
6 yıl içinde deprem bekleniyor
Bilim insanlarının öngörülerine göre şu ana kadar 23 yılı geride bırakılırken, Marmara’da 6 yıl içinde deprem bekleniyor.
Naci Görür, “her an olabilir” ifadeleriyle 2029 yılını işaret etti.
İşte Naci Görür’ün açıklamaları:
Depremin art arda olması ne anlama geliyor?
İlk deprem 7,7, ardından olan deprem 7,6 büyüklüğünde. Dünyanın en büyük depremi değil. Erzincan depremi 7.9 şiddetindeydi. Ancak dünya çapında yıkıcı depremler.
Art arda depremler dünyada çok görülmemekle birlikte bilimsel olarak izah edilebilir. 7,6 deprem büyüklüğündeki deprem, ilk depreminin tetiklemesidir. Ölü deniz fayı ila Sürgü fayının etkileşimi sonucunda peş peşe oldu. İlk deprem diğer fayı tetikledi. Bu bilimsel olarak olabilir. Marmara depreminde de 1766 yılında benzer bir durum vardır. 3 ay arayla peş peşe 7 üstü deprem olmuştur.
Bundan sonra bölgede deprem olur mu?
Bu fay uzun süredir uykudaydı. 2020’de Elazığ depremi olduğunda Doğu Anadolu fayı uyandı demiştim. Bunun kardeşi olan Kuzey Anadolu fayı 20’inci asırda peş peşe deprem üreterek enerjisini büyük ölçüde boşalttı ve İstanbul’un surlarına kadar dayandı. Kuzey Anadolu fayı da 7 üstü depremler üretti. Elazığ depremi ile Doğu Anadolu fayı uyandı, aman Kahramanmaraş, Çelikhan, Sincik ve Hatay bölgesine dikkat edelim demiştim. Elazığ depremi enerji transferi etmiştir, ayrıca bu bölgede en son 1514 yılında deprem olmuştur. Depremden hemen önce de uyarmıştım. Bu depreminin geleceğini hepimiz biliyorduk.
Bu deprem başka depremleri tetikler mi?
Doğu Anadolu fayı Adana havzasına doğru ilerleyen kütleye yük bindirdi. Adana havzasına dikkat. Stres enjekte edildi. Endişelerim Hatay ile ilgili. Suriye’ye doğru sıkıntının transfer edilebileceğini düşünüyorum.
Depremin yaşandığı 10 şehirde neler yapılmalı?
Bu ülke deprem bölgesi, er ya da geç deprem oluyor. Bu gerçeği kabul edelim bir kere. Deprem kuşaklarındaki yerleşim alanlarını depreme dayanıklı hale getirelim. Biz bu depremde harcayacağımız parayla tüm Türkiye’yi depreme dirençli hale getirebilirdik. Bu işin şakası yok. Kentsel dönüşüm o denli komplike veya zor değil. Bir kere Afet Bakanlığı kurup deprem kuşağındaki şehirler depreme güçlü hale getirilebilir. Raylı sisteme her yerde gerek yok.
Binalar neden bu denli fazla yıkıldı?
Buradaki yapılarımız gerçekten deprem kentinde olmaması gereken yapılar. Ayrıca bina yapılmaması gereken yerlere bina yapılmış. Sefer tası gibi yıkılmış binalar. Bunların böyle yıkılması için ya kolon olmayacak ya da statik hesabın yanlış yapılmış olması gerekiyor. Demirin demir, çimentonun çimento olmaması lazım. Bakanlıklar, valilikler ve yerel yönetimlerle bunu çözmemiz gerekir. Deprem ülkesinde yaşadığımızın milletimizin farkında olması lazım. Bu fay sistemi 13 milyon yıl önce başladı, daha milyonlarca yıl devam edecek. Buna göre yaşamamız gerekiyor. Yöneticiler deprem eğitimini almalı, vatandaş bilinçli olmalı, çevre ve ekonomi deprem bilinçli hale getiirlmeli. Bunları yapmak zor değil. Bunun için bakanlık ve bütçe gerekir. Japon ve ABD ülkesi gibi.
Marmara Depremi kaç şiddetinde olur?
Rakamlar üzerinde durmanın bir anlamı yok, büyük bir deprem. Marmara depreminin 7.2 ile 7.5 arasında olacağını düşünüyorum.
Deprem riski altında olan şehirler hangileri?
Birincisi en tehlikeli yer Marmara bölgesidir, Marmara’nın içinden geçen Kuzey Anadolu fayının kuzey kolunun kırılılmasından tüm bölge etkilenecek. İkincisi Marmara bölgesinden geçen Kuzey Anadolu fayının güney kolunda yani Bursa, Balıkesir, Çanakkale’de deprem bekliyoruz. İzmir’de deprem bekliyoruz. Hatay-Muğla arasında deprem bekliyoruz. Bingöl Karlıova ve Erzincan arasında Yedisu fayında deprem bekliyoruz. Burada fazla gecikeceğini de düşünmüyoruz. Veriler acil diyor. Hakkari yöresinde deprem bekliyoruz. Bunlar yer bilimciler camiasının beklediği depremler.
Marmara Depremi ne zaman olur?
Zaman vermek mümkün değil ancak periyod olarak deprem tarihi verebiliriz. Bu bilimseldir. Marmara bölgesinde 1999 sonrasında, 30 yıl içerisinde her an olmak kaydıyla deprem olma ihtimali yüzde 64’tür. 2029’a kadar deprem olma ihtimali yüzde 64’tür. Bu büyük bir olasılıktır. Biz 23 yılı geçirdik. Artı ve eksi 15 yıl olabilir. 15 yıl ileride ya da geride olabilir. Bir sabah kalktığımızda iş işten geçmiş olmasın. İnsanlar enkaz altından bana video atıyorlar yardım edin diye. Bu işin şakası yok.
