Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Türkiye dış ticaretinde önemli bir paya sahip olan lojistik ve taşımacılık sektörü, ihracatın daha da güçlenmesinin hedeflendiği bu dönemde hem ihracatçıdan hem de devletten destek bekliyor.
Sektörün gündeminde, özellikle yetişmiş insan gücü, sınır kapılarında yaşanan kuyruklar, şoför vizeleri, dijital ve yeşil dönüşüm, EYT’nin şirketlere getireceği maddi yük ve altyapı gibi sorunlar bulunuyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenler Derneği (UTİKAD) sektörün sorunlarını ve 2023 yılı beklentilerini masaya yatırdı.
“Lojistiğini yönetemeyen ülkeler ticaretini de yönetemeyecek” diyen UTİKAD Başkanı Ayşem Ulusoy, bu yıl sektörün geleceğini kurgulayacaklarını, lojistikte yapısal reform için çalıştay düzenleyeceklerini açıkladı. İlk çalıştayın 5 Ocak’ta yapılacağını bildiren Ulusoy, “Artık işi doğru yapanın kazandığı bilgi değil beceri çağındayız. Yaklaşık 620 üyemizin yüzde 60’ı KOBİ. Bunların çok ciddi desteğe ihtiyacı var. Özellikle yeşil lojistik, karbon salınımı yakın vadede önümüzde. Destekle milli filo gücümüzü arkamıza almak zorundayız” dedi. Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın 2030’a kadar tamamlanacağını hatırlatan Ulusoy, mevzuatın yavaş işlediğini söyledi.
Lojistiğin güçlenmesinin ihracatın da güçlenmesi anlamına geldiğini ifade eden Ulusoy, şunları söyledi: “Türkiye lojistik sektörü gerçekleştirdiği hamlelerle uluslararası mal akışının sürdürülebilmesi adına değerli bir coğrafya olduğunu kanıtladı. Pandemi döneminde bir adım öne çıktık ve aynı adımın devamını Rusya-Ukrayna savaşında kapanan güzergahlar söz konusu olduğunda da gerçekleştirdik.”
Teşvikler tabana yayılsın
Ro-Ro/Ro-La servisleri ve tüm taşıma modları için yerli milli filonun desteklenmesi gerektiğini söyleyen Ayşem Ulusoy, “Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde milli deniz filomuzu oluşturmalıyız, havayolunda da milli filomuzun sayısını artırmalıyız. Filolarımızı güçlendirmeli, yeni pazara girecekleri desteklemeliyiz. Teşviklerin tabana yayılması, KOBİ’lerin de erişebileceği şartlarda olması önemli” dedi. Ulusoy, sektör teşviklerinin satın alma, istihdam yaratma, istihdam destekleme ve şirket içi eğitim destekleri gibi genişletilmesini talep etti.
Yabancı yatırımcı ilgisi arttı
Yabancı yatırımcıların Türkiye’deki lojistik alanındaki fırsatları fark edip buna göre yatırımlar yaptığını dile getiren Ulusoy, “2023-2024 arasında hem konteyner üretim kapasitesi hem de hizmete girecek yeni nesil konteyner gemileri kapasitesi nedeniyle navlun seviyeleri normalleşecek” diye konuştu.
Taşımacılar ne istiyor?
Kapıkule Sınır Kapısı ve gümrük çıkış noktalarında insani çalışma şartlarının sağlanması, Sınır kapılarında ve gümrüklerde personel sayısının artırılması, Karayolunda alternatif güzergahlar bulunması, Geçiş belgelerinin sayısının artırılması, Şoförlerin vize alımının kolaylaştırılması, Ulaştırma türleri arasında entegrasyonun sağlanması, İthalat Kontrol Sistemi 2 (ICS2)’ye geçiş için hazırlık yapılması. Tüm taşıma modları için yerli milli filonun desteklenmesi, Sektör teşviklerinin satın alma, istihdam yaratma, istihdam destekleme ve şirket içi eğitim destekleri vb. şekilde genişletilmesi, Ara eleman istihdamı için şirketlere fon desteği sağlanması. Sektörün çevre dostu teknoloji yatırımlarının teşvik edilmesi, Avrupa Yeşil Mutabakatı uygulamalarına ilişkin hızlı aksiyon alınması. Teknolojik yatırımlara ve dijital altyapıya destek verilmesi. Yetki belgesi sayılarında sadeleşmeye gidilmesi, Türkiye’nin lojistik altyapısını destekleyecek yatırımlar yapılması, Demiryolu ağının lojistik merkezlere bağlanmasını sağlayacak altyapı yatırımlarının yapılması, Transit taşımacılığın geliştirilmesi, l Sektöre giriş şartlarının ve TİO yeterliliklerinin revize edilmesi.
Havayoluna 1 Mart’ta vize zorunlu
AB’ye giren tüm eşyaların varışından önce eşyalara ilişkin verilerin alınması için oluşturulan İthalat Kontrol Sistemi 2 (ICS2), 1 Mart 2023 tarihinden itibaren havayolu taşımacılığında uygulanmaya başlayacak. Buna göre, ekonomik operatörler, güvenlik verilerini Giriş Özet Beyanı (ENS) aracılığıyla İthalat Kontrol Sistemi’ne bildirmek zorunda kalacaklar.
Dönüşüme Singapur modeli
Hem Türkiye’nin hem de sektörün dijitalleşmesini misyon edindiklerini söyleyen UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Ayırtman, bunun için dünya ölçeğinde araştırmalar yaptıklarını belirtti. Ayırtman, “Tüm süreçleri entegre bir şekilde tamamlamış Singapurlu bir firma ile görüştük ve danışman olarak aldık. 2023 dijitalleşme için çok önemli bir yıl” dedi.
E-ticaret alternatif olacak
Resesyon sürecinin alternatif pazarlara yeni fırsatlar sunması beklenirken özellikle e-ihracatın gündemdeki yerinin artması bekleniyor. UTİKAD’ın araştırmasına göre 2022 yılı ilk 6 ayı Türkiye’de e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 116’lık artışla 348 milyar TL olarak gerçekleşti. 2022 yılı ilk 6 ayında sipariş adetleri yüzde 38 arttı.
EYT nakit akışı sorunu yaratacak
EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle lojistik sektöründe büyük sıkıntılar yaşanabileceğini söyleyen UTİKAD Başkan Yardımcısı Barış Dillioğlu, “Zaten çok ciddi yetişmiş eleman sorunu olan bir sektörüz. Diğer yandan firmalara getireceği maddi yük var. Sektör yüzde 75 bandında düştü. EYT nakit akışı sıkıntısı yaratacak. Bu konuda KGF desteğine ihtiyacımız var” dedi.
