Reuters’e konuşan iki yetkili, Pazartesi günü Bağdat’ta bir Türk enerji teknik heyeti ile Iraklı petrol yetkilileri arasında gerçekleşen görüşmenin ardından, Irak’ın kuzeyine petrol ihracatının devam etmesi için daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulacağını söyledi.
Toplantıyla ilgili bilgi sahibi olan bir petrol yetkilisi, “Petrol ihracatının yeniden başlatılmasıyla ilgili tüm teknik hususları tartışıyoruz. Akışı yeniden başlatma kararı bugün alınmayacak ve daha fazla toplantı yapılması bekleniyor” dedi.
Türkiye, Uluslararası Ticaret Odası’nın (ICC) verdiği bir tahkim kararının ardından 25 Mart’ta Irak’ın Irak-Türkiye boru hattı üzerinden yaptığı günlük 450 bin varil kuzey ihracatını durdurdu.
Bir başka petrol yetkilisi de, Türkiye’nin tahkim kararında ödemesi emredilen zararın boyutunu müzakere etmek istediğini ve diğer açık tahkim davalarında da açıklama istediğini söyledi.
Türkiye’nin ihracatı askıya alma kararı, Uluslararası Ticaret Odası’nın (ICC) Türkiye’yi 2014-2018 yılları arasında Bölgesel Kürt Yönetimi (BKY) tarafından yetkisiz ihracat nedeniyle Bağdat’a 1,5 milyar dolar tazminat ödemeye mahkum eden bir tahkim kararının ardından geldi.
İkinci bir petrol yetkilisi ise konuyla ilgili, “Petrol akışını yeniden başlatma kararı, daha yüksek seviyelerde siyasi müzakereler gerektiriyor. Petrol ihracatının yeniden başlamasını engelleyen sorunlar teknik olmaktan çok siyasi” ifadelerini kullandı.
Boru hattından ihracatı yeniden başlatma girişimleri, Türkiye’de geçen ay yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve devlete ait pazarlamacı SOMO ile BKY arasında şu anda varılan bir ihracat anlaşmasıyla ilgili görüşmeler nedeniyle ertelenmişti.
Yeniden başlama umutları, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Alparslan Bayraktar’ı 3 Haziran’da kabinesinin bir parçası olarak beş yıllık yeni dönemi için enerji bakanı olarak atamasıyla arttı.
Reuters’ın tahminlerine göre günde 375 bin varillik ihracat gerçekleştiren ve Brent petrole karşı tarihi bir indirime giden BKY boru hattının 87 gün boyunca kesintiye uğraması sonrası 2,2 milyar dolardan fazla gelirden oldu.
Öte yandan Bağdat 198,9 trilyon dinarlık (153 milyar dolar) 2023 bütçesini onayladı. Buna göre BKY bütçeden yüzde 12,67 oranında pay alacak.
Ancak bölgenin tahsisini alabilmesi için petrolünü devlete ait pazarlamacı SOMO’ya vermesi gerekiyor ve boru hattının durması, petrol üretiminin büyük kısmının sona ermesine neden oldu.
Reuters tarafından görülen 15 Haziran tarihli bir mektuba göre, ABD kongre üyeleri, ABD dışişleri bakanı Antony Blinken’i Türkiye ve Irak’a petrol ihracatına devam etmeleri için baskı yapmaya devam etmeye çağırdı.
Mektupta, boru hattının durdurulmasının Bölgesel Kürt Yönetimi’nin gelirinin yüzde 80’inden fazlasını kestiği, bu durumun da bölgenin ekonomik istikrarı ve “önemli bir insani kriz” riskine ilikin endişeleri artırdığı belirtiliyor.
