Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Et ve Süt Kurumu (ESK), et satış fiyatlarına yüzde 25 oranında zam yaptı. Ulusal Süt Konseyi (USK) ise çiğ süt tavsiye fiyatının 1 Mayıs itibarıyla geçerli olmak üzere yüzde 8,5 zam yaparak üreticinin eline litre başına net 14,65 lira geçecek şekilde belirlenmesine karar verdi. Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Tevfik Keskin et ve süt zammına ilişkin, “Et fiyatları yüksek olduğu dönemde sütü düşük tutarsanız hayvanlar kesime gider. Şimdi anaç hayvan kesimini önlemiş olacağız. Bu artışın 2-3 ayda bir devam etmesini istiyoruz. Maliyetlerde bir artış olması durumunda süte yeni bir zam olmasını bekliyoruz” dedi. Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (ETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Yücesan ise ESK’nin alım-satım arasındaki makası kapatmak amacıyla ete zam yaptığını ifade ederek, “ESK’nin zam yapmış olmasının nedeni kar marjı daha fazla yükseltmek ya da halka pahalı et getirmekten ziyade gerçek piyasaya uymak zorunda kalması. O nedenle fiyat artışı yapmış oldu. Şu an son hali bile serbest piyasasının yüzde 20 altında ama önce aradaki makas çok daha fazlaydı. Onu kapatmış oldu” diye konuştu.
“Süte yüzde 8,5 zam yapıldı”
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkanı Tevfik Keskin ile Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (ETBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Yücesan et ve süte yapılan zamları ELİPS HABER’e değerlendirdi. Keskin, “Süte 1 Mayıs’tan geçerli olacak şekilde yüzde 8,5’lik bir zam yapıldı. Bu zam 1 lira 15 kuruşa denk geliyor. 14 lira 65 kuruş üreticiye ödenecek net para olarak belirlendi” ifadelerini kullandı.
“Maliyetler artarsa süte yeni zam yapılacak”
Süte yapılan zammın doğru bir karar olduğunu vurgulayan Keskin, “Mevsimsel olarak bu zamanda yapılan zam için Bakan Bey’e teşekkür ediyorum. Çünkü sütün mevsime bağlı olarak çoğalmış olduğu bir zamanda süte zam yapılması doğru bir karardır. Çünkü et fiyatları yüksek olduğu dönemde sütü düşük tutarsanız hayvanlar kesime gider. Şimdi anaç hayvan kesimini önlemiş olacağız” dedi. Söz konusu fiyat artışının 2-3 ayda bir devam etmesini istediklerini belirten Keskin, “Bu artışın 2-3 ayda bir devam etmesini istiyoruz ve öyle olacağını umuyoruz. Ulusal Süt Konseyi de belirtti. Maliyetlerde bir artış olması durumunda süte yeni bir zam olmasını bekliyoruz. Maliyetlerde değişiklik olduğu an USK yeniden toplanıp fiyat açıklaması yapacak” diye konuştu.
“Süt zammı anaç hayvan kesiminin önüne geçiyor”
Vatandaş açısından süt fiyatlarını değerlendiren Keskin, “Sütte şu an için bir sıkıntı yok. Mevsimsel artışlardan dolayı her yıl bahar aylarında sütte fazlalık oluşur. Bu fazlalıktan dolayı bazı bölgelerde şu anda süt alımında sanayici tarafından bir sıkıştırılma var. ‘Almayacağız, çok fazla’ gibi söylemler var. O zaman da süt tozu gündeme geliyordu. Şu anda süt tozu yapılmıyor” dedi. Süte yapılan zammın doğru anlaşılması gerektiğinin altını çizen Keskin, sözlerini şöyle tamamladı:
“Et fiyatlarının yükseldiği bir dönemde eğer süt fiyatı düşük kalmaya devam ederse bu sefer anaç inekler kesime gider. Süt zammı anaç hayvan kesiminin önüne geçiyor.”
“Alım satım arasındaki makas çok yüksekti”
Et yapılan yüzde 25’lik zamma ilişkin konuşan ETBİR Başkanı Yücesan, “Ramazanın son haftasında serbest piyasada alım satımda yüzde 25 fark ete geldi. Dolayısıyla ESK, yine piyasanın altında kalsa da aradaki makası kapatmak üzere böyle bir uygulama yaptı. Çünkü bu şekilde rekabette yüzde 40-50’ye denk gelen çok büyük fark çıkıyordu. Daha kabul edilebilir bir rakama getirebilmesi için böyle bir zam yapmış oldu. ESK’nin zam yapmış olmasının nedeni kar marjı daha fazla yükseltmek ya da halka pahalı et getirmekten ziyade gerçek piyasaya uymak zorunda kalması. O nedenle fiyat artışı yapmış oldu. Şu an son hali bile serbest piyasasının yüzde 20 altında ama önce aradaki makas çok daha fazlaydı. Onu kapatmış oldu” dedi.
“Fiyatlar piyasadaki talebe göre belirsiz ve kontrolsüz bir şekilde ilerliyor”
Güncel et fiyatlarını değerlendiren Yücesan, “Piyasada arzda sıkıntı olduğu için rakamlar çok oynak ve ani harekette bulunuyor. Fiyatlar piyasadaki talebe göre belirsiz ve kontrolsüz bir şekilde ilerliyor. Mesela ramazan haftası yüzde 20-30 çıkış yaptı. Ramazanın ortasına doğru ihtiyaca göre yüzde 10 düşüş yaparak ihtiyaca göre kendini oraya sabitledi. Ramazanın sonuna doğru, bayramda olacak iş artışı ve talepten dolayı yine yüzde 20 daha yükselme yaptı. Geçen hafta kilosu 330-340 lira civarı olan karkas, tekrar 400’lü rakamlara çıktı. Ancak talep göremeyince yine 380 liraya düştü. İçeride arz-talep dengesi yerinde olmadığı için az olan mal karşısında fiyat yükseliyor ya da azalıyor” açıklamasında bulundu.
Şubat dönemi prim borcu ödeme tarihi uzatıldı
“Kırmızı ete talep düştü: Pazar beyaz ete kaydı”
Vatandaşın ete ulaşamadığına dikkat çeken Yücesan, “Vatandaş ete erişemiyor. Sanayici olarak geçmiş yıllardaki pazardaki satışlarımızı değerlendirdiğimizde kırmızı ete olan talep oldukça düştü. Daha önce sucuk, salam, sosisi kapsayan şarküteride yüzde 50 olan kırmızı et ve beyaz et oranı şu an yüzde 70 beyaz etin lehine çoğaldı. Yani kırmızı et azaldı. Bunun tek nedeni fiyat. Kimse çocuğuna beyaz etten yapılmış sosisi, salamı yedirmek istemez. Ancak arasında 3 kat fiyat farkı olduğu için Pazar beyaz ete döndü” diye konuştu. Vatandaşın ete erişmesi için yapılabilecekleri sıralayan Yücesan, “İşin temelinde süt fiyatları var. Üretici sağmış olduğu sütü doğru, zamanında ve yetkin fiyattan piyasaya satamadığı için hayvanını kesime gönderiyor. ‘Ben bu işten zarar edeceğime vazgeçeyim’ diyor. Hayvan miktarı azalınca içeride darlık oluyor. Darlık olunca da dışarıdan ithal ikame yapıyoruz. Şu an son 1 yılın ortalamasına göre yüzde 10 civarında ithal ikame yaptık. Yüzde 10-15 civarında açığımız var ve bunu dışarıdan elde ediyoruz. Bu böyle devam ederse ithal ikame yüzde 15-20’ye çıkar” ifadelerini kullandı.
Muhabir: Deniz Dalgıç
