Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye’de denizcilik sektörünü modernize etmek ve ülkenin düşük karbon ekonomisine geçişini hızlandırmayı amaçlayan yeşil yatırımları ve iklim azaltma teknolojilerini kolaylaştırmak için yeni bir program duyurdu.
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu ile istişare halinde geliştirilen ‘Türkiye için Denizcilikte Karbonsuzlaştırma ve Yeşil Denizcilik Programı’, limanlarda ve gemilerde çevre dostu teknolojileri teşvik ederken sektörü güncellemeyi amaçlayan yeşil yatırımlara odaklanacak.
Programın toplam büyüklüğü 70 milyon euro olarak öngörüldü. AB’nin bu büyüklüğün 20 milyon euroluk kısmını karşılayacak.
İki ana bileşenden oluşan program, teknik yardım ve kapasite geliştirmenin yanı sıra liman ve gemi yatırımlarını teşvik edecek. Ayrıca sektörün geniş kapsamlı dönüşümünü sağlamak üzere ülkenin kurumsal ve düzenleyici çerçevelerini de destekleyecek.
Program, emisyonları azaltmak veya sektörel oyuncuların iklim krizinin neden olduğu aksaklıkları daha iyi hafifletmelerine yardımcı olmak gibi olumlu bir etkiye sahip olabilecek hem özel hem de kamu sektörü yatırımlarını destekleyecektir.
EBRD yöneticilerinden U24’ye özel değerlendirmeler
Söz konusu program Türkiye’nin sürdürülebilir altyapısı açısından önem taşıyor. EBRD yöneticileri U24’ye sürdürülebilir altyapı konusundaki gelişmeleri değerlendirdi.
EBRD Türkiye Başkan Vekili Şule Kılıç, portföyleri içinde sürdürülebilir altyapı projelerinin ağırlığının yüzde 44 olduğunu belirtti. Kılıç, sürdürülebilir altyapı konusunda U24’ye şu değerlendirmelerde bulundu:
Paris İklim Anlaşması taahhütleri ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın getirmekte olduğu yeni düzenlemelerin, üretim süreçlerinin karbondan arındırıldığı yeni bir ekonomi modeline geçişine ve finansmanına ihtiyaç olduğunu görüyoruz.
Bu kapsamda da Türkiye 2053 hedefini belirleyerek bir yol haritası ortaya koydu. Dolayısıyla, EBRD olarak, sürdürülebilir altyapı ve enerji sektörlerinde de, yeşil ekonomiye ve düşük karbonlu kalkınmaya geçişi destekleyecek yatırımları desteklemek önceliğimiz durumdadır.
Türkiye’de yenilenebilir enerji üretim kaynaklarının toplam enerji üretimi içindeki payının artırılmasını sağlayacak rüzgâr, güneş, biyokütle, jeotermal ve hibrit enerji projeleri ve enerji depolama çözümlerini destekleyecek yatırımların finansmanında destek olmaya çalışıyoruz.
Yeşil hidrojen, biyoenerji kaynakları gibi alternatif enerji kaynakları ile ilgili teknolojilerin geliştirilmesi de bu anlamda büyük önem taşımaktadır ve müşterilerimiz bu alanlardaki çalışmalarını destekliyoruz.
EBRD, finanse ettiği tüm projelerde 2023 yılı itibariyle Paris Anlaşması ile uyumlu olma zorunluluğunu aramakta. Bu prensiple şirketleri Paris Antlaşması ile uyumlu hale getirecek, Türkiye’nin Yeşil Eylem planına katkı sağlayacak tüm yatırımlar odağımıza giriyor.
Türkiye’de EBRD olarak faaliyetlerimize başladığımız 2009 yılından bugüne kadar 411 proje ile 18 milyar euronun üzerinde finansman sağlamış bulunmaktayız. Toplam EBRD portföyü içinde %14 ile en büyük paya sahip olan Türkiye faaliyetlerimiz bugün itibariyle 7,5 milyar euroya yakın bir portföye sahiptir. Portföyümüz içinde sürdürülebilir altyapı ve enerji sektörünün aldığı pay %44.
Düşük karbon ekonomisine geçiş sürecinde finans sektörü çok önemli bir dönüştürücü role sahip olduğu kabul edilmiş durumda. Özellikle de finansal kuruluşların sahip oldukları gücü iklim ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini destekleyecek şekilde yönlendirmeye çok daha fazla öncelik vermesi gerekmekte. Daha iyi ve sürdürülebilir bir şekilde yeniden inşa etme zorunluluğu, iklim değişikliğini geniş ölçekte ele almanın aciliyeti nedeniyle önümüzdeki dönemde finans kurumlarına ve özellikle bizim de parçası olduğumuz çokuluslu kalkınma bankalarına önemli bir görev düşüyor. Finansal kurumlar artık Paris anlaşmasına uyumlu finans araçlarını çalışmaya başlaması veya hızla arttırması gerektiğini düşünüyoruz.
2023 yılında ülkemizde buna benzer projelere, doğru şekilde geliştirilmesi ve anlamlı büyüklükte olması durumunda, finansman sağlamaya hazırız. Şu anda bizim gözlemimiz yatırımların daha çok yenilenebilir enerji üretimi, özellikle de hibrit güneş ve rüzgâr santrallerinde kapasite artışı alanına odaklandığı yönünde.
Ancak bunlar dışında henüz ticari olarak büyük uygulamalarını görmesek de elektrik depolama alanındaki incelemelerimiz ve çalışmalarımız da devam ediyor.
EBRD olarak düzenleyicilerden ve yatırımcılardan beklentimiz elektrik üretim ve dağıtım sektörlerine ek olarak elektrik şarj istasyonları, elektrik depolama ve diğer gelişen alanlarda da çalışmalarına hız vermeleri. Bu gerçekleştirdiği takdirde biz de EBRD olarak kriterlerimize uygun olan projelere finansman sağlamaya devam edeceğiz.
Sürdürülebilir altyapıya yılda 4 milyar euroya varan bütçe
EBRD Sürdürülebilir Altyapı Direktörü Sue Barrett de U24’ye yaptığı açıklamada yıllık bazda bu tarz projelere 3,5-4 milyar euro ayrıldığını ifade etti.
Barret, “EBRD’nin tüm sektörler ve faaliyet gösterdiği ülkelerdeki mevcut portföyü yaklaşık 55 milyar euro. Bunun yaklaşık yarısını ulaşım, belediye ve çevre altyapısı ile enerji yatırımlarını içeren sürdürülebilir altyapı oluşturuyor. Yıllık bazda, banka tarafından bölge genelinde finanse edilen sürdürülebilir altyapı yatırımlarının seviyesi 3,5 – 4 milyar euro aralığında” diye konuştu.
