Görseller: BirGün, İletişim Başkanlığı ve Yeni ŞafakCumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı da deprem sonrasında fazla mesai yapan kurumlardan. Daha önce haftada bir çıkardıkları “Dezenformasyon Bülteni”ni neredeyse günlük yayımlamaya başladılar.
Bu bültenlerin iki ahlaki sorunu var; birincisi, yalanladıkları haber ya da paylaşımların kaynağını belirtmeyerek sosyal medyadaki bir iki kişinin ya da küçük bir internet sitesinin yanlışını genelleştiriyorlar. Oysa hiçbir doğrulama platformu yanlışladığı bir haber ya da paylaşımın kaynağını belirtmemezlik yapmaz, yapamaz. Ciddi bir doğrulamanın asgari koşuludur adresini göstermek. İkinci ahlaki sorun da gerçeğe sadık kalmak gibi bir kaygı güdülmemesi.
Bir örnek üzerinden ilerleyelim. İletişim Başkanlığı, BirGün gazetesinin Kızılay’ın konteyner fabrikasında üretim yapılmadığı ve fabrika müdürünün daha önce kebapçılık yaptığı haberini de kaynak göstermeden yalanladı.
Fabrikada konteyner üretilemediği iddiasına bültende “fabrikada üç ay önce kısmi üretime başlandığı” ve “yaşanan felaketin ardından fabrikada üretimin kaldığı yerden hızla devam ettiği” gibi ifadelerle yanıt veriliyordu. Ama fabrikada ne kadar konteyner üretildiği, stoklarda ne kadar konteyner olduğu belirtilmiyordu.
Konteyner fabrikası içine çadır!
BirGün’ün 12 Şubat tarihli haberinden iki gün sonra Anadolu Ajansı’na demeç veren Kızılay Sistem Yapı Genel Müdürü Üzeyir Pala, “çalışmalarını günde 50 konteyner hedefiyle hızlandırdıklarını” ifade etti. Ama bir yandan da “deprem sonrasında çalışanların işe gelemediklerini ve bu sebeple üretimin durduğunu” kabullendi. Hatta çalışanlar için fabrika içine 100 çadır kurduklarını söyledi. Garip bir durum. Ellerinde hazır konteyner olsa fabrika içine niye çadır kursunlar ki?
Ayrıca Üzeyir Pala, “hedeflerinin günde 50 konteyner üretmek olduğunu” söylerken aynı gün Yeni Şafak’a konuşan fabrikanın İdare Müdürü Recep Toy, “Şu anda imalatımızda 40-50 civarında konteyner üretiliyor. Kapasite artırılarak günlük 70 civarında üretime dönüştürülecek” diyordu. Kızılay’ın iki yetkilisini birbiriyle çelişiyordu.
Üstelik deprem sonrasında Kızılay’ın web sayfasında “Kızılay’ın sevk ettiği 10 bin kişilik çadırlar kurulmaya başlandı” haberleri yer alıyor ama henüz Kızılay konteynerlerinin kurulduğuna dair hiç haber yok.
Bütün bunlar BirGün’ün “Kızılay konteyner fabrikasını kapatmış” başlığı çok ileri olsa da haberde yazıldığı gibi, o günlerde fabrikada üretim yapılmadığı ve Kızılay’ın konteyner stoklanmadığı bilgisini doğruluyor.
Kebapçı müdür yalanlanmadı
Dahası bültendeki “Fabrikanın genel müdürü, ODTÜ mezunudur. Sektör tecrübesi de 30 yıldır” ifadesi gerçekleri yansıtmıyordu. Çünkü BirGün’ün haberinde Kızılay Sistem Yapı şirketinin Genel Müdürü Üzeyir Pala’dan değil, fabrikanın “İdare Müdürü Recep Toy”dan söz ediliyordu!
Daha önemlisi, Bülten’de “Deprem felaketi sonrası afet bölgesine gelen Kızılay Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık, Kızılay Sistem Yapı Fabrikasını da ziyaret ederek, konteyner üretiminin en üst seviyeye çıkarılması talimatı vermiştir” cümlesinin gerçekle ilgisi yoktu. Çünkü bültende kullanılan fotoğraf, Kınık’ın, 18 Ekim 2022 tarihinde gazetecilere fabrikayı gezdirirken çekilmiş ve o tarihte medyada yayımlanmıştı.
Fotoğrafın eski olduğunun bir kanıtı da Kınık’ın yanında görülen kişinin 18 Ocak’ta görevden alınan fabrika müdürü Mustafa Kaya olmasıydı! Genel Başkan Kınık, deprem sonrasında fabrikaya gitmişti ama fotoğraf eskiydi. Üstelik İletişim Başkanlığı’nın bülteninde fotoğrafın eski olduğu, arşiv fotoğrafı olduğu ibaresi de yoktu; tamamen yeni gibi sunulmuştu.
Eski fotoğraf “sehven” kullanılmış
BirGün, haberini savunurken Dezenformasyon Bülteni’ndeki fotoğrafın, Kınık’ın 18 Ekim 2022’deki ziyareti sırasında çekilmiş, eski bir fotoğraf olduğuna işaret etti. Ardından Teyit.org da bu fotoğrafı inceledi ve eski olduğunu doğruladı.
Bunun üzerine İletişim Başkanlığı, dün akşam saatlerinde bültendeki fotoğrafı değiştirmek zorunda kaldı. Bültene konulan yeni fotoğrafın yanına eklenen notta “sehven eski tarihli bir fotoğraf paylaşılmıştır” denildi. Fakat bir yandan da BirGün’ün haberinin yanlış olduğu iddiasına devam ediliyordu:
Ancak bu durum Kerem Kınık’ın depremin ardından fabrikayı ziyaret ettiği ve fabrikada iddiaların aksine konteyner üretiminin yapıldığı gerçeğini değiştirmemektedir.”
İletişim Başkanlığı yine yanılıyor; o fotoğrafı değiştirmekle fabrikada konteyner üretiminin bir süre durduğu, Kızılay’ın konteyner stoklarının da boş olduğu gerçeğini değiştirmedi. Hele Fabrikanın İdare Müdürü Recep Toy’un daha önce kebapçılık yaptığı bilgisi de olduğu gibi duruyor orta yerde.
Özetlemek gerekirse, Dezenformasyon Bülteni’nde dezenformasyon yapıldığını söyleyebiliriz.
www.farukbildirici.com
