Bu hastalık en çok kadınları yakalıyor
Geceleri başlayan ağrı, sabah kalktığınızda ellerinizde şişlik ve uyuşma gibi şikayetleriniz varsa, tıp dilinde “Romatoit artrit” denilen bir romatizma hastalığına yakalanmış olabilirsiniz…
Erkeklere oranla daha çok kadınlarda görülen bu hastalık hakkında konunun uzmanından bilgi aldık. Uzmanın uyarı ve görüşlerine yer vereceğiz. Ancak bu hastalığın bir hanıma ne gibi sıkıntılar yaşattığını en iyi hastalığa yakalanan bilir…
Bu hastalıktan muzdarip olan iki çocuk annesi Şükran Hanım’ı bulup, konuştu. Şimdi 48 yaşındaki Şükran Bektaş’a kulak verelim…
“Sabahları ellerimi açamıyordum”
“Bundan 5-6 yıl önce omuzlarımda sertlikle birlikte ağrılarım başladı. İlk önceleri, bu ağrılarımın, cereyanda kaldığımdan dolayı olduğunu düşündüm. Ancak, ağrılar zaman içinde kollarıma doğru inmeye başladı. Geceleri de ellerimde ağrılar oluşuyordu. Sabah uyandığımda, elim yumuk ve uyuşuk vaziyette kalıyordu. Parmak uçlarında karıncalanmalar oluyordu. Her sabah, ellerimde şişlikler, uyuşuk ve ağrılı durumda güne başlıyordum. Ellerimin açılması için bir iki saatlik zaman geçmesi gerekiyordu…
“Tabaklar elimden düşüyordu”
Mutfakta iş yapamaz hale gelmiştim. Bulaşık yıkarken tabaklar elimden düşüyordu. Ev temizliği bile yapamıyordum. En sonunda bu ağrılara dayanamayıp doktora gittim. Romatoit artrit teşhisi koydular. Doktorum İlaç tedavisi verdi. Eskiye oranla ağrılarım büyük ölçüde azaldı. Bu hastalıkta moral çok önemli. Strese girdiğiniz zaman daha çok sıkıntı çekiyorsunuz. Bu hastalığa yakalanan hanımlar tedavi umutlarını yitirmesinler. Doktorlarının verdiği tedaviyi harfiyen uygulasınlar.”
Tedaviye başlanmazsa hastalık sakat bırakır!
Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Necati Çakır bu hastalıkla ilgili sorularımıza cevap verdi:
Romatoit artrit nedir?
Özellikle el ve ayak eklemleri gibi küçük eklemlerin simetrik tutulumlarıyla karakterize bir romatizma hastalığıdır. Ortaya çıkış nedeni bilinmiyor. Romatoit artrit sistemik bir hastalıktır. En çok eklemleri tutuyor. Küçük eklemleri tutuyor. Sakatlayıcı bir hastalıktır. Erken teşhis ve tedavi edilmez ise sakatlığa kadar götürüyor.
Eklem ağrılarının dışında nelere neden olur?
İnsanları iş gücünden, işlerinden alıkoyabilir. Sakat bırakabilir. Tedaviye başlanmazsa, insanlar günlük normal yapması gereken işlerini yapamaz hale gelebilirler. Bu hastalık sadece eklemleri tutmuyor. Sistemik bir hastalık olduğu için eklem dışı bulgularda görülüyor. Mesela gözü tutuyor. Gözde bozukluk yapabiliyor. Deriyi tutuyor. Cilt altı bozukluklar olabiliyor. Akciğeri tutuyor. Kalbi tutabiliyor. Böyle eklemler dışında da bulguları olabilen bir hastalıktır. Ama en sık etkileri eklemlerde görülüyor.
Belirtileri nelerdir?
Hastalık, el parmaklarında ve ayak parmaklarında ağrı ve şişme ile başlar, bu ağrılar istirahat halinde iken daha fazladır. Geceleri artar. Hastalar sabahları kötüdürler. Uzun süren istirahat dönemi olduğu için sabahları durumları daha da kötüdür. Sabah sertliği dediğimiz bir tutukluk meydana gelir. Bu tutukluk hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine göre zamanla ve birkaç saat içinde açılır. Hasta hareket ettikçe ‘kendime geldim’ der. Bu sürenin uzunluğu yani sabah sertliğinin uzunluğu, hastanın aktivasyonu ile uyumludur. Hastalık aktif olduğu zaman bu süre de daha uzun olur.
Bazen hastalık, halsizlik, yorgunluk ve ateşle başlıyor. O zaman teşhis koymak çok zordur. Çünkü, halsizlik, yorgunluk ve ateş yapan bir çok hastalık vardır. Hastanın şansızlıklarından birisi de hastalığın böyle genel şikayetlerle başlamış olmasıdır. Hastalık küçük eklemlerin tutulması ile başlarsa teşhis konulması kolaydır.
Hastalığın görülme sıklığı nedir?
Bu hastalığın görülme sıklığı yüzde 1’in altındadır. Yüzde 0,1 ile yüzde 1 arasında demek daha doğru bir ifade olacaktır. Aslında hastalık çocukluk çağında başlar. 16 yaşından sonra başlaması halinde o zaman romatoit artrit diyoruz. Yaşlandıkça hastalığın görülme sıklığı artıyor. Bu hastalık 60 yaşında on binde 20’sinde olabiliyor. Yaşla sıklığı artıyor. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık tutuyor.
Tedavisi var mı?
Günümüzde bu hastalığı silip atacak bir tedavi yöntemi yok. Ancak, bu hastalığı ilaçlarla kontrol altına alabiliyoruz. Hastalığın gidişatını yavaşlatabiliyoruz. Teşhis ve tedaviye erken başlamak çok önemlidir. Hastalık sakat bırakıcı bir hastalık olduğu için tedaviye ne kadar erken başlanmışsa sakatlığın ortaya çıkması o kadar geciktirilebilir. Ve kontrol altına alınabilir.
Hastalara tavsiyeleriniz nelerdir?
Ağır travmalar mesela bir yükü kaldırmak veya eli rahatsız edecek şekilde zorlu işlere girişmek travmadır. Hastaya zarar verir. Tabi ki hareket etmenin, yürümenin bir zararı yok. Ancak fonksiyon kayıpları olan hastalarımız herkesin kullandığı kaşığı tutamaz, kapı kolunu tutarak açamaz. Bu hastalar için özel kaşık, kapı tokmağı gibi aletler yapılır. Bu durumdaki hastaların kullandıkları tüm aletler kendileri için özel olarak geliştirilir. Hastalığın tedavisi hakkında hekimin ne söylediği ile hastanın ne istediğine iyi dikkat etmek gerekir. Hastalığın tedavisindeki en büyük problem, en büyük eksiklik, hasta hekim ilişkisidir. Bu çok önemlidir. Bir doktor seçin ve tedavinizi onunla götürün. Hekim çok iyi olabilir. Ama hastanın hekim ile ilişkisi iyi değilse iyi sonuç alınamayabilir. Çünkü, bu hastalık uzun sürelidir. İlaçlar ömür boyu kullanılacaktır. Yan etkileri vardır. Zaman zaman ilaçlar yetmeyebilir ve değiştirilmesi gerekebilir.
