Türkiye’nin en çok petrol ithal ettiği ülke olan Rusya, ülkelerindeki tüketicilerin ve çiftçilerin artan talepleri karşısında fiyatlarını sabit tutmak ve dünyanın en büyük ikinci petrol ihracatçısı olan ülkedeki rafinerilerin bakımına olanak sağlama sebepleri ile 1 Mart tarihinden itibaren petrol ihracatını 6 aylık süre ile yasakladı.
KARAR 21 ŞUBAT’TA ONAYLANDI
Yasak ilk olarak Rus medya kuruluşu RBC tarafından bildirilirken doğrulamayı ise Rusya Başbakan yardımcısı Alexsander Novak’ın sözcüsü yaptı. Aynı zamanda RBC ismini açıklamadığı bir kaynağa dayandırdığı haberde, Başbakan Mikhail Mishustin’in, Novak’ın 21 Şubat tarihinde teklif ettiği yasağı onayladığını belirtti.
Teklifte, “Petrol ürünlerine yönelik aşırı talebi dengelemek için, iç piyasada fiyatların istikrara kavuşmasına yardımcı olacak tedbirlerin alınması gerekiyordu” ifadelerinin kullandığı ortaya çıktı.
PETROL RUSYA’NIN EN BÜYÜK DÖVİZ KAYNAĞI
Rusya’nın en büyük döviz kaynağının petrol ürünleri ve gaz ihracatı olduğu bilinen bir gerçek. Sadece gaz ihracatı ile 1,9 trilyon dolarlık ülke ekonomisinin en önemli döviz kaynağı olduğu ifade ediliyor.
Kremlin, OPEC üyeleri ile birlikte dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ile birlikte çalıştığı biliniyor.
Rusya, OPEC+’nın fiyatları destekleme çabalarının bir parçası olarak ilk çeyrekte petrol ve yakıt ihracatını gönüllü olarak günlük 500 bin varil azalttı.
KARARDAN EN ÇOK TÜRKİYE ETKİLENCEK
Rusya’nın aldığı bu karar en çok Türkiye’yi etkileyecek. Reuters’ın LSEG verilerine ve şirketlerin tahminlerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak, 2023 enerji faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı. Ankara, Batı’nın yaptırımlarına rağmen komşusundan daha fazla alım yapmak için girişimlerini de artırmıştı.
TÜM ZAMANLARIN EN YÜKSEK SEVİYESİ
LSEG verilerine göre, Rusya’nın Türkiye’ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023’te tüm zamanların en yüksek seviyesi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve Rusya’nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturdu.
Ticaret Bakanlığı kaynakları, özel Rus petrol üreticisi Lukoil’in Azeri şirketi SOCAR ile Socar’ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için bir anlaşma imzalamasının ardından Türkiye’ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini ifade etmişti.
Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye’nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaşmıştı.
TÜRKİYE VARİL BAŞINA 3,3-20 DOLAR AZ ÖDEME YAPIYOR
LSEG verilerine ve şirketlere göre Rusya 2023 Ocak-Kasım döneminde Türkiye’ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken, bu rakam 2022’nin aynı döneminde 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı.
Hesaplamalara göre, Türkiye bu yıl Akdeniz’deki benzer kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar arasında indirimli alım yapıyor.
