Pragma CEO’su Değer Şahbaz “2023 zor başladı. Biz ilk yarıyı bekleyerek geçirdik ve senenin çok da iyi geçmeyeceğini düşünüyorduk ama Pragma için ikinci yarı çok iyi geçti. 1 milyar dolara yakın bir işlem tamamladık. Türkiye geneline baktığımızda 2023’ü 8 milyar dolarlık bir işlem hacmiyle kapattı. Bu geçen seneye göre yüzde 30’luk bir daralmaya işaret etti; ama dünyaya baktığımızda da yüzde 25’lik daralma var” şeklinde konuştu.
Şirketlerden bazılarının iyi bazılarının ise kötü performans gösterdiğini söyleyen Şahbaz “Borsa’daki halka açık şirketlere baktığımızda 9 aylık performanslarda karların yüzde 60-70 arası arttığını görüyoruz. Öte yandan maalesef enflasyonu ayıkladığımızda aslında performansın yerinde kaldığını görüyoruz. 1 Ocak 2024’te enflasyon muhasebesi bankalar haricinde başlayacak şirketlerin gerçek performansını o zaman göreceğiz” dedi.
Finansman zorluğuna da dikkat çeken Şahbaz konu hakkında şunları söyledi:
“Faizler çok yüksek. Faizlerin ve enflasyonun düşmesi lazım. Orta Vadeli Plan çerçevesinde enflasyonun yüzde 64’ten yüzde 40’lara gelmesi lazım. Dünya da aslında bunla boğuşuyor ve zor bir oyun bu. Türkiye’de de yatırımlar erteleniyor, maalesef konkordatolar artıyor. 2024 de zor bir yıl olacak. 2023’te halka arzlar şirketlere can suyu verdi. Küçük yatırımcılar borsaya yönlendi ve şirketler bir şekilde finansman buldular.
TL faizlerle iş yapabilmek ve döndürebilmek çok zor. Eğer ihracatçıysanız zaten Döviz kredilerine başvuruyorsunuz, şirketler o riski almak istemiyor. Şimdi herkes bir tasarruf döneminde, maliyetlerini indirmeye çalışıyor, getirilerini artırmaya çalışıyor. Kârların artışına tekrar baktığımızda şirketler bu zorlu dönemi atlatmaya çalışıyor.
Daralmanın en büyük sebebi faizlerin ve enflasyonun artarak finansman maliyetlerinin artması oldu. 2024’te birleşme ve satın almalarda hem dünyanın hem de Türkiye’nin daha iyi olacağını düşünüyorum. Jeopolitik gerginlikler tedarik zincirini olumsuz etkiliyor, Çin’den tedariği kesmek isteyenler bir şekilde Türkiye’ye gelecekler.”
“Özel sermaye fonlarından finansmanı artırmak gerekecek”
2024’te Türk şirketlerini ne gibi zorlukların beklediğine dair soruya ise Şahbaz “ Zorlu hedefler var. İlk yarıda da bir seçim dönemimiz var. Finansman çok pahalı o yüzden şirketler geçen sene halka arzlara sarıldılar ve başarılı bir şekilde fon yarattılar. Tabi dünyada özel sermaye fonları alternatif bir finansman kaynağı ve şirketler buna başvuracaklar. Zaten Dünya’da işlemlerin yüzde 40’ı fonlar tarafından destekleniyor. Türkiye’de bu tarz fonlardan finansmanı artırmak gerekecek, tabi bir de kur riskini almamak lazım” şeklinde cevap verdi.
Şahbaz “Madencilik, sanayi ve teknoloji alanına yatırımlar yapmıştık. Girişim sermayesi yatırım fonları kurarak varlık yönetimi faaliyetlerimizi geliştirdik. İhracata yönelik, dünyaya açılan, büyüyen, karlı, güçlü ortakları olan firmalara yatırım yapmayı hedefliyoruz. Elimizdeki 3 sanayi şirketine 1 şirket daha ilave ediyoruz. Teknoloji fonumuza kurumsal yatırımcılar yatırım yaptı. Elimizdeki teknoloji şirket sayısını 5’e çıkardık. Teknolojinin sürdürülebilir kısmı ve sanayinin de ihracata yönelik kısmı 2024’te öne çıkacak alanlar” diye konuştu.
