Ortak Akıl Danışmanlık Kurucu CEO’su Dr. Yılmaz Sönmez’e göre pro-aktif davranmayan aile şirketleri için 2024, 2023’ü aratabilir. 2023, dünya genelinde bir dizi zorlu konjonktür koşulunu beraberinde getirdi.
Finansal sıkılaşma, resesyon belirtileri ve jeopolitik gerilimler aile şirketlerini büyük bir belirsizlikle karşı karşıya bıraktı. Deprem, seçim ekonomisi, yüksek enflasyon ve ekonomik paradigma değişikliği sonrası finansmana erişimde yaşanan zorluklar ekonominin yüzde 95’inden fazlasını oluşturan aile şirketlerini derinden sarstı.
Dr. Yılmaz Sönmez, 2023’te aile şirketlerinin içinden geçtiği koridoru tanımlarken, “2022 yılındaki görece olumlu şartlar 2023 ile birlikte yerini karamsarlığa bıraktı. 2022’de dünyanın en büyük 500 aile şirketi 8 trilyon doları aşkın ciroya sahip olurken, son 15 yıldaki en yüksek büyümeyi kaydetmişlerdi.
Ancak 2023’te süreç tersine döndü. Jeopolitik gerilimler ve ekonomik resesyon endişeleri, mali açıdan yapısal olarak kırılgan aile şirketlerini planlamada güçlüklerle karşı karşıya bıraktı. Yüksek enflasyon, maliyetleri artırdı ve finansal yönetim zorluklarını tetikledi” dedi.
Finansmana erişim nitelikli işgücü kaybı
Dr. Sönmez, Türkiye’deki aile şirketlerinin karşılaştığı zorlukları ise şöyle tanımladı: “Finansmana erişimde yaşanan zorluklar bu yıla tam anlamıyla damgasını vurdu.
Borçla dönen şirketler için sadece borcun maliyeti artmadı aynı zamanda hangi maliyetle olursa olsun borçlanabilecekleri bir ortam da kalmadı. Ayrıca Türkiye’nin deprem riski, iş sürekliliği planlamasını ve kriz yönetimini önemli hale getirdi. Seçim ekonomisi ise iş dünyasında karar almayı zorlaştıran bir başka unsur oldu.
İşgücündeki kayıplar ve telafi zorlukları ise pandemiden bu yana karakteristik bir sorun olarak sürüyor. Tüm bunlara ilaveten yılın son çeyreğinde bölgesel bir savaş çemberi oluştu ve henüz sürecin nereye varabileceği hakkında belirsiz bir ortam söz konusu. Diğer yandan, Ekim ayı itibariyle bazı sektörlerde Sınırda Karbon Vergisi uygulamasına geçildi ve yeşil dönüşüm de aile şirketleri için ilave maliyet kaynağı.”
Doğru perspektifle 2024 fırsat dolu olabilir
Dr. Sönmez, “2023 oldukça zorlu bir yıldı. Nitekim son aylarda gelen savaş haberi dar koridordan çıkış tarihini 2024’ün ikinci yarısından 2025’in ilk çeyreğine kadar öteledi.
Bu da aile şirketleri için çok daha zorlu bir takvimi gündeme getiriyor” derken doğru bir perspektife sahip şirketler için 2024’ün fırsatlarla dolu bir yıl olduğunu kaydetti. Dr. Yılmaz Sönmez, “Kısacası, bu aksiyonları almayan aile şirketleri 2024’te, ‘zorluklarla dolu’ 2023’ü arayacaklardır. Bu zorluklar ise ancak erken karar verme, doğru stratejik aksiyon ve elbette uzman desteği ile aşılabilir” diye konuştu.
Yüzdürülen şirket devri kapanıyor
Finansal sıkılaşma ile birlikte mali disipline sahip olmayan, öz kaynakları yetersiz ve kurumsal dönüşümde mesafe kat edememiş zombi şirketler için daha zorlu bir dönemin başlayacağını ifade eden Dr. Yılmaz Sönmez’e göre, “yüzdürülen şirketler” devri kapanmak üzere: “Bu dönemde aile şirketleri, hızla değişen koşullara uyum sağlama yeteneğini geliştirmeli ve krizlere karşı hazırlıklı olmalı.
İnovasyon, esneklik ve etkili yönetim stratejileri, bu zorlukların üstesinden gelmede kritik öneme sahip. İnsan ve kültür yönetimi konusunda da dönüşüm hedefleri hayata geçirilmeli. Aynı zamanda, sürdürülebilir büyüme ve aile değerlerini koruma hedefi de göz önünde bulundurulmalı. Ancak tüm bunların merkezinde mali disiplinin olduğu unutulmamalı.”
