Kolonoskopi tarih mi oluyor?
Kalın bağırsak yani kolon kanseri, günümüzde ölüme neden olan ikinci kanser türüdür. Yapılan araştırmalara göre, kalın bağırsak kanserlerinin görülme sıklığında her yıl artış gözleniyor…
İçinizi daha fazla karartmaya niyetimiz yok. Aksine son zamanlarda bu kanser türünde teşhis ve tedaviye yönelik yüz güldüren gelişmelerin yaşandığını müjdelemek istiyoruz…
Kalın bağırsak kanserleri erken teşhis edildiği takdirde bu öldürücü hastalıktan kurtulmak mümkün. Günümüzde bu hastalığın en etkin teşhis yöntemi kolonoskopidir. Aşağıda konunun uzmanı bu yöntemi ve gelişmeleri detaylarıyla anlatacak. Ama biz kısaca değinmek istiyoruz…
“Kolonoskopi” denilen yöntemle kalın bağırsakta kansere yol açabilecek hastalıklı dokular tespit edilerek, çıkarılıyor. Uzmanlar, hiçbir risk taşımasa dahi 50 yaşından itibaren her bireyin kolonoskopi yaptırmasını önemle tavsiye ediyor.
Bu konuda bilgi sahibi olan herkes bilir. Kolonoskopi, makattan girilerek gerçekleştirilen bir yöntemdir. Ancak bir kısım insan bu yönteme sıcak bakmayarak, tarama yapmaktan kaçınıyor. Tabii bu kişiler büyük riske giriyorlar…
Haberimizin başında bu konu hakkında yüz güldüren gelişmelerin olduğunu belirtmiştik. Şimdi gelelim bu müthiş gelişmeye. Aslına bakarsanız bu gelişmeden en çok kolonoskopi yaptırmaktan çekinenler memnun kalacak…
Ülkemizde ilk defa kullanılmaya başlanan bu yöntemle kalın bağırsak kanserlerinin teşhisi kolonoskopiye gerek kalmadan yapılabilecek. Uzmanlar, ağızdan tablet şeklinde yutulan “Akıllı kapsüller” sayesinde gerçekleştirilen bu teşhis yönteminin başarı oranının ise yüzde 90 olduğunu belirtiyor…
Hemen akla şu soru gelebilir: Kolonoskopi çöpe mi atılacak? Tabii ki hayır! Kolonoskopiye gerek olacak. Bu yeni yöntemle yani kapsülle karın bağırsak taraması yaptıranlar da, kanserli dokulara rastlanmazsa kolonoskopiye gerek kalmayacak. Eğer kanserli dokular tespit edilirse işte o zaman hastaya kolonoskopi yapılacak…
Şimdi lafı fazla uzatmadan bu yeni yöntemi uygulamaya başlayan Gastroenteroloji Uzmanı Profesör Dr. Cengiz Pata’ya kulak verelim. İşte, Prof. Dr. Cengiz Pata’nın Sağlık Yazarı Coşkun Bel’e yaptığı önemli açıklamalar:
“Bu kanser türünü önleyebiliyoruz”
“Kalın bağırsak kanserleri sıklıkla bağırsak duvarında görülebilecek üzüm benzeri doku parçalarından (polip) gelişmektedir. Kalın bağırsaklarımız bu hastalığa sık yakalanma şanssızlığı ile karşı karşıyadır. Ancak günümüzde poliplerin tespit edilmesi ve çıkarılması ile bu kanser türünü önleyebiliyoruz. Dünya Sağlık Örgütü ve gelişmiş ülkelerin sağlık kuruluşları poliplerin erkenden tanınması ve çıkarılması için ciddi tarama programları oluşturdu. Hatta bazı ülkelerde bu tarama programlarına uyulmaması durumunda kalın bağırsak kanserine yakalanan kişilerin sağlık harcamaları ilgili kuruluşlar tarafından karşılanmıyor. Bu etkileyici bir yöntem gibi görünmekte…
“En etkin yöntem kolonoskopi”
Günümüz şartlarında kalın bağırsak taraması için kullanılan en etkin ve ideal yöntem kolonoskopidir. Bu işlem; yaklaşık 10-12 milimetre çapında 180 santimetre uzunluğun da, esnek, ucunda kamera olan bir cihazla (kolonoskop) makattan girilerek yapılıyor. İşlem sıklıkla hastanın ağrı çekmemesi için damardan kullanılacak etkili ağrı kesiciler veya kısmen uyku hali sağlayan anestezik maddeler kullanılarak yapılır. Sağlıklı tüm insanların 50 yaşında ve sonraki 10 yılda bir kolonoskopi yaptırması günümüzde kabul edilen etkin bir tarama yöntemidir. Ancak unutmamalıyız ki, ailesinde kolon kanseri olanlar, daha önce polipi tespit edilenler 50 yaşı beklemeden tarama yaptırmalıdır.
“Kolonoskopiye karşı oluşmuş çekinceler var”
Ülkemizde maalesef kalın bağırsak taraması etkili bir şekilde yapılamamaktadır. On yılı aşkın süredir Gastroenteroloji kliniklerinde çalışmaktayım. Binlerce gastroskopi, kolonoskopi ve benzeri işleme katılmış olmama rağmen sadece tarama amaçlı gerçekleştirdiğimiz işlem sayısı onlarla sınırlıdır. Elbette bunda toplumu yeterince bilinçlendiremeyişimizin de etkisi var. Öte yandan geleneksel olarak kolonoskopi işlemine karşı oluşmuş korkular, çekinceler ve sosyal tabular kalın bağırsak tarama programlarının önündeki en önemli engeller gibi görünüyor. Görünen o ki; bazı hastalar ağrı oluşturmayacak, anestezi gerektirmeyecek ve sosyal açıdan rahatsızlık yaratmayacak çok daha pratik yöntemler oluşuncaya kadar kalın bağırsak taramasından uzak kalmayı tercih ediyor…
“Eski yıllarda denendi ama başarılı olamadı”
Video kapsül endoskopiler ilk olarak 2000’li yıllarda kullanılmaya başlandı. Hasta kapsülü tablet gibi yutuyor. İşte bu kapsülden kayıt cihazına çekilen fotoğraflar gönderiliyordu. Ancak pillerinin yetersizliği, tam olarak nerede açılıp kayıta başladığının bilinmemesi, kamera açısının darlığı gibi sorunlar bu ilk çıkan kapsüllerin kalın bağırsak hastalıklarının tanısında kullanımını zorlaştırdı. Halbuki bu son derece hasta için zahmetsiz bir tetkik yöntemiydi. Maalesef kullanıma başlandığı ilk yıllarda incelenecek alan bitmeden pilleri tükeniyordu. Yeterli alan görüntülenemiyordu. Hal böyle olunca bu işlem teknolojik yetersizlikleri nedeniyle tıp dünyasında yeterince beklediği değeri bulamamıştı.
“Yeni yöntemin başarı oranı yüzde 90”
Biz hekimlerin ve hastaların beklediği kolaylık da ve duyarlılık da bir kolon taraması yöntemine kavuştuk. İkinci Jenerasyon Video Kapsül Endoskopiler kullanılmaya başlandı. Ve ilk çalışmaların sonuçları oldukça başarılı çıktı. Yaklaşık yüzde 90 başarıyla bu kapsüller hastalıklı dokuyu tanıyabiliyor. Ön ve arkasında bulunan geniş açılı kamera sistemi ve eş zamanlı olarak kayıt cihazında kapsülün bulunduğu alanın görülebilmesi, görülen farklı dokunun, mesela polipin boyutunun ölçülebilmesi gibi yenilikler bu kapsüllerin başarısının altında yatan sırlardır. Yutulan kapsül daha sonra dışkı ile atılıyor. Elbette kapsüller hala daha kolonsokopi kadar başarılı değil ve hepsinden ötesi biyopsi almak, polip çıkarmak gibi işlemler kapsüllerle yapılamamaktadır. Ancak, son derece kolay uygulanabilen ve yüksek oranlarda tanı konabilen kapsüllerin zamanla tarama amaçlı yapılan kolonoskopilerin yerini alması hayal değilmiş gibi görünüyor. .
“Hastalarımıza uygulamaya başladık”
‘Kalın Bağırsak Kapsül Endoskopisi Uygulaması’nı başlattığımızı heyecanla ifade etmek isterim. Daha önceki yıllarda da birçok teknolojik işlemde ülkemizde öncülük yapan kliniğimiz, bu konuda da ilklerde olmanın haklı gururunu yaşıyor. Tıbbi teknolojideki gelişmeler gösteriyor ki; ileriki yıllarda biyopsi alacak, dışarıdan yönlendirebilecek kapsüllerin imalatı ile kolonoskopi işlemi belki de ancak çok özel durumlarda kullanılacaktır.”
