Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Ayakkabı sektörü, Kahramanmaraş depreminin yaralarını elbirliği ile sarmaya çalışıyor. Deri erkek ayakkabı üretiminin yüzde 40’a yakınını üreten Hatay’da atölyelerle birlikte toplam 476 ayakkabı üreticisinden tamamının iş yeri enkaza döndü.
Sektörde yüzde 10’luk bir katma değere sahip bölgenin yeniden üretime geçmesi için harekete geçen ayakkabı sektörü üst örgütleri, “Depremin yaralarını birlikte saralım” sloganıyla bölgeye destek kampanyası başlattı. Amaç öncelikli Antakya’daki ayakkabıcı esnafını ayağa kaldırmak, sonrasında Kahramanmaraş’a el uzatmak.
İlk başta 3 milyon liralık bir destekle depremzede meslektaşlarının yaralarını sarmak isteyen sektör, makine ve teçhizat yardımıyla Ramazan Bayramı sonrasında bölgede üretimi hedefliyor. Nihai amaç ise, bölge firmalarının birleşip bir kooperatif çatısı altında güç birliği yaparak üretim gücünü ortaya koyabilmesini sağlamak.
Bayram sonrası hedefleniyor
Hatay’da irili-ufaklı 450’nin üzerinde ayakkabı üreticisi bulunduğunu ve tamamının yıkıldığını kaydeden Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Bölgeyi bir an önce ayağa kaldırmak için Antakya’daki üreticilerimizin de içinde olduğu komisyon kurduk.
Hızlı bir şekilde üreticilerimizin ihtiyacı olan makine ve teçhizat konusunda kampanya başlattık” dedi. Kampanya kapsamında üreticiler, ellerinde bulunan atıl durumdaki makineleri elden geçirerek Antakyalı meslektaşlarına gönderecek. Amaç, bölgedeki üretimi bayram sonrası yeniden başlatabilmek.
Kampanyanın tüm Türkiye genelindeki ayakkabıcılar tarafından desteklendiğini dile getiren Berke İçten, “İlk başta 3 milyon liralık bir desteğin kullandırılması hedefiyle yola çıktık. Kampanyamızın önceliği Antakyalı üreticimizi yeniden ayağa kaldırabilmek. Sonrasında ihtiyaç olması halinde desteklerimiz devam edecek. Hem ekipman hem de nakit yardımlarımız olacak” açıklamasını yaptı.
Üreticiler birleşerek üretecek
Tüm makinelerini kaybeden Antakyalı üreticinin Reyhanlı’da kendilerine tahsis edilen alanda üretim yapacağını belirten İçten, yeni üretim modelini de şöyle açıkladı: “İlk etapta üretim başlaması için 5-6 tane makine tedarik edeceğiz. Üreticilerimi sırasıyla bu makineleri kullanıp üretim yapacak.
Sonrasında belki bir kooperatif düzeyinde yapılanmayla 3-4 firmamızın bir araya gelerek daha güçlü bir ekonomik süreci yakalayıp üretmelerini sağlayacağız. Böylece hem daha güçlü olacaklar hem de rekabetçi bir yapıya dönüşecekler. Amacımız o bölgede bir kooperatif yapısı oluşturmak.”
Reyhanlı’da 2 yıl kira ödenmeyecek
Bölgede yaklaşık 18 bin kişiye istihdam sağlayan ayakkabı sektörünün toplam 5-6 milyar dolarlık pazarın içindeki payı 400-500 milyon dolarlar arasında.
Pazarda yarattığı katma değer yüzde 10’ları bulan Hataylı ayakkabı üreticileri, ağırlıklı olarak zincir mağazalara, uluslararası markalara üretim yapıyor. Üretimin durmasıyla ayakkabı sanayiinde yaşanan kayıp ise yüzde 10. Bölge ayakkabı sanayicisine Reyhanlı’da tahsis edilen 60 bin metrekare kapalı alanda 150 dükkan bulunacak ve 2 yıl bu dükkanların kirasını devlet karşılayacak.
Devlet yardımlarını olumlu karşılayan TASD Başkanı Berke İçten, “Ancak şu ana kadar ayakkabı sektörünü kapsayan bir paket açıklanmadı. Buradaki esnafın senetleri, çekleri var. Esnafın makineye, malzemeye ihtiyacı olacak. Ticari destekler açıklanmasını bekliyoruz” vurgusu yaptı.
Sektörün penceresinden
-Türkiye ayakkabı sektörünün yıllık üretim kapasitesi 550 milyon çift
-Antakya’da 476 firma, 56 deri işleme fabrikası, 6 taban fabrikası vardı
-Kahramanmaraş’ta 40 üretici var
-Hatay’ın toplam deri erkek ayakkabı üretimindeki payı yüzde 40 civarında
-Deprem bölgesinin yarattığı kayıp yüzde 10
-Türkiye üretimde Çin, Hindistan, Endonezya, İtalya, Meksika, Tayland, Güney Kore gibi ülkelerle rekabet ediyor.
-Ağırlıklı KOBİ ve atölyelerden oluşan sektörde 300 bin çalışan var. Bunların 18 bini deprem bölgesinde
-2022 ihracatı 1.2 milyar dolar
-200 ülkeye ürün veren sektörün önemli pazarları Rusya, Ukrayna, AB, ABD
-Dünya ayakkabı sektörünün 2024’te 463 milyar dolara ulaşması bekleniyor
Kahramanmaraş’ta üretim prefabrikte olacak
Yaklaşık 40 ayakkabı üreticisinin bulunduğu Kahramanmaraş’ta da işyerlerinin yıkıldığını söyleyen TASD Başkanı Berke İçten, “Kahramanmaraş’ta 40’a yakın üreticimiz var. Onların fabrikaları hasar gördü ama yıkılmadı. Yani onlar makine ve ekipmanlarını kurtardı. Onların sadece bir üretim alanına ihtiyaçları var. Bu konuda da yetkililerle görüşerek onlara bir prefabrik üretim hattı oluşturmaya çalışacağız” dedi.
Yan sanayici de ekipman desteği verecek
Antakya’da 476 ayakkabı atölyesinde yaklaşık 18 bin kişinin çalıştığını bildiren Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği (AYSAD) Başkanı Sait Vakkas Salıcı, “En az 80 bin kişi sektörden kazanç sağlıyordu. Antakya bölgesindeki üreticilerimizi tekrar ekonomiye döndürüp çalıştırmak üzere öncelikle makine ekipman kampanyası başlattık” bilgisini verdi.
