Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 75 baz puanlık faiz artışına (mart, mayıs ve haziran ayındaki toplantılarda 25’er baz puan) kesin gözüyle bakılması, dolara talebin artmaya devam etmesi, Çin’in yeniden açılmasının ardından ekonomik aktivitenin hızlı bir şekilde salgın öncesi seviyelerine ulaşacağına yönelik beklentilerin güç kaybetmesi geçen hafta emtia fiyatları üzerinde aşağı yönlü bir baskı oluşturdu.
Fed’in son toplantısına dair tutanaklar, neredeyse tüm Fed yetkililerinin faiz oranının 25 baz puan artırılmasında hemfikir olduğunu, birkaç yetkilinin ise 50 baz puanlık faiz artışını desteklediğini ortaya koydu. Tutanaklarda, yetkililerin çoğunun, “faiz artışlarının hızını daha da yavaşlatmanın ekonominin maksimum istihdam ve fiyat istikrarı hedefleri doğrultusundaki ilerleyişini daha iyi değerlendirmelerine imkan sağlayacağını” gözlemlediği aktarıldı.
Birkaç yetkilinin ise son toplantıda faiz oranının 50 baz puan artırılmasından yana olduğu belirtilen tutanaklarda, bu yetkililerin “fiyat istikrarının zamanında sağlanmasına yönelik risklere ilişkin görüşleri dikkate alarak daha büyük bir artışın faiz oranını yeterince kısıtlayıcı bir duruş elde edebileceğine inandıkları seviyelere daha hızlı yaklaştıracağını” aktardığı kaydedildi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta altın yüzde 1,7, gümüş yüzde 4,6, paladyum yüzde 6,4 ve platin yüzde 0,9 değer kaybetti.
Küresel ölçekte artan dolar talebi altın fiyatlarını baskılarken, altın, küresel tahvil getirilerinde yaşanan yükselişin etkisiyle geçen hafta negatif görünümünü sürdürdü. Analistler, Fed toplantı tutanaklarının, Banka’nın faiz artışlarına beklenenden daha uzun süre devam edebileceği endişelerini artırdığını aktararak, tutanakların ardından altın fiyatlarının baskılandığını belirtti.
Küresel ekonomik aktiviteye yönelik endişelerle paladyum da geçen hafta sert düşüş kaydetti.
Baz metallerde dalgalı seyir
Baz metallerde geçen hafta dalgalı bir seyir izlendi.
Tezgah üstü piyasada bakır yüzde 1,2, kurşun yüzde 1,6 ve çinko yüzde 0,4 değer kazanırken, alüminyum yüzde 2,2 ve nikel yüzde 4,3 değer kaybetti.
Bakırda geçen hafta üretim ve arza yönelik endişeler öne çıktı. Kanada merkezli doğal kaynaklar şirketi Teck Resources’un bakır üretimi geçen yılın 4. çeyreğinde düşerken, Kanada merkezli madencilik ve metal şirketi First Quantum, “Panama hükümeti tarafından ülkedeki bir limana metali yüklemesi engellendikten sonra Cobre Panama madenindeki bakır işlemeyi durdurmak zorunda kaldığını” açıkladı. Bu olay, şirket ve Panama hükümeti arasında geçen yılın sonlarında bir vergi anlaşmasına varmak için yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra oldu. Cobre Panama madenindeki üretim, dünyadaki bakır üretiminin yüzde 1,5’ini oluşturuyor.
Uluslararası Nikel Çalışma Grubu, küresel nikel pazarında arz fazlası olduğunu ortaya koyarken, veriler, küresel çinko pazarındaki açığın 2022’de arttığını, toplam rafine üretimin oranının da gerilediğini gösterdi. Geçen yıl kurşun üretiminde de düşüş söz konusu oldu.
Enerji emtialarında pozitif seyir
Enerji emtialarında geçen hafta pozitif bir seyir gözlemlendi.
Brent petrol yüzde 1,2 ve New York Ticaret Borsası’nda işlem gören doğal gaz dda geçen hafta yüzde 7,7 artış kaydetti.
Fiyatlardaki yükselişte, Rusya’nın gelecek dönem petrol arzını azaltabileceğine yönelik haberler etkili olurken, uluslararası basında yer alan haberlere göre, Rusya, martta Batı limanlarından petrol ihracatını şubata göre yüzde 25’e kadar azaltmayı planlıyor.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, 13 Şubat’ta yaptığı açıklamada, martta petrol üretimini günlük 500 bin varil azaltacaklarını duyurmuştu. Uzmanlar, son gelişmelerle piyasaların, günlük 500 bin varillik arz kesintisinden daha derin bir kesintiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
Tarım emtialarında düşüş eğilimi görüldü
Tarım emtialarına geçen hafta düşüş eğilimi hakim oldu.
Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday yüzde 7,3, mısır yüzde 4,2, pirinç yüzde 4,1 ve soya fasulyesi yüzde 0,2 değer kaybıyla geçen haftayı tamamladı.
Intercontinental Exchange’de (ICE) pamuk yüzde 4,1 ve kahve yüzde 0,9 değer kazanırken, şeker yüzde 0,7 ve kakao yüzde 1 değer kaybetti.
Dünya buğday ve pirinç üretim tahminlerinin önceki aya göre artış göstermesi, fiyatlarda düşüşe yol açtı.
Avustralya ve Çin arasındaki yaptırımlar konusunda yumuşama olduğu ve ülkeden Çin’e pamuk ihracatı gerçekleştiğine dair haberlerle pamuk fiyatları yükseldi. Dünya pamuk üretim tahminlerinin önceki aya göre düşüş göstermesi de pamuk fiyatlarında artışa neden oldu.
“Avrupa ve Türkiye’deki hava sıcaklıklarına rağmen üretimin artması, buğday fiyatlarını aşağı çekiyor”
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, dolar endeksindeki yükselişin emtia fiyatlarında satışların artmasına yol açtığını belirtti.
Ergezen, buğday üretiminin artmaya devam ettiğini aktararak, “Avrupa ve Türkiye’deki hava sıcaklıklarına rağmen üretimin artması, buğday fiyatlarını aşağı çekiyor.” dedi.
Mısırın geçen haftayı düşüşle kapattığını, petrol fiyatlarındaki gerilemenin de mısır fiyatlarını baskıladığını ifade eden Ergezen, “Mısır, biyodizel üretimi için kullanılan ham maddelerden biri. Bu nedenle petrol fiyatlarındaki değişim, üreticilerin mısır talebinin artmasına veya azalmasına neden oluyor.” diye konuştu.
Şeker fiyatlarındaki düşüşe değinen Ergezen, petrol fiyatlarındaki geri çekilmenin şekeri de etkilediğini söyledi. Ergezen, ‘”Şeker kamışı, etanol üretimi için kullanılan ham maddelerden biri. Bu nedenle petrol fiyatlarındaki değişim, üreticilerin şeker veya etanol üretimini tercih etmesine neden oluyor.” ifadelerini kullandı.
Pamuğun haftayı yükselişle tamamladığını aktaran Ergezen, Çin’de Kovid-19 sınırlamalarının kaldırılmasıyla pamuk talebinde artış olduğunu, bunun fiyatlara yansıdığını, ayrıca Pakistan ve Hindistan’da üretime yönelik endişeler bulunduğunu anlattı.
