Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurul Toplantıları için New York’ta bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkevi binasında BM Arabuluculuk Dostlar Grubu’nun 12. Bakanlar Toplantısı’na eş başkanlık etti.
Çavuşoğlu, grubun 3 yıl aranın ardından ilk kez yüz yüze geldiğini ve bu süreçte hem çatışmaların arttığını hem de bu çatışmaların nedenlerinin değişiklik gösterdiğini belirterek, “Örneğin; iklim değişikliği yoksulluğu, yoksulluk göçü, düzensiz göç yabancı düşmanlığı ve radikalizmi tetikleyebilir. Dolayısıyla ortada korkunç bir döngü var.” ifadesini kullandı.
COVID-19, Ukrayna-Rusya savaşı, ekonomik zorluklar, enerji ve gıda krizi gibi konuların küresel çapta ek stres yarattığını kaydeden Çavuşoğlu, “Rusya’nın kısmi seferberlik kararı ve Luhansk, Donetsk, Herson ve Zaporijia’daki referandum duyurusu, durumun ciddiyetini gösteriyor.” diye konuştu.
Çatışmaların yapısındaki değişiklikler ışığında diplomasi ve arabuluculuk alanında daha proaktif yaklaşımlara ihtiyaç duyulduğuna işaret eden Çavuşoğlu, “Bu nedenle bugünkü toplantımızın temasını ‘Arabuluculuk Yoluyla İnsani Krizlerin Önlenmesi’ olarak belirledik. Ukrayna ve Rusya ile temaslarımızda yapmaya çalıştığımız da buydu. İlkelerimizi korurken ve savaşı reddederken, insani krizin derinleşmesini engellemeye çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, savaşın ilk günlerinde çözüme daha yakın olduklarını ve İstanbul’da mart ayında yapılan toplantıda, tarafların bazı metin paylaşımında bulunduğuna dikkati çekerek, “Şimdi sahada farklı gerçeklikler var. Savaş uzadıkça, net ve kabul edilebilir bir çözüme ulaşmak o denli zorlaşıyor. Hala diplomasi ve diyalog tek çıkış yolu.” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin savaşın başındaki çabaları dolayısıyla bazı ortak ülkeler tarafından eleştirilere maruz kaldığına değinen Çavuşoğlu, “Ama şimdi savaşın sürmesinin Ukraynalılar başta olmak üzere herkese daha çok zarar vereceği konusunda birçoğu mutabık.” dedi.
Çavuşoğlu, tahıl koridoru anlaşmasının ekstra finansal stresi engellediğini belirtti.
Bakan Çavuşoğlu, siyasi diyaloğun ve anlaşmazlıkların barışçıl çözümün zor olduğu bir ortamda bile arabuluculuğun hayat kurtarabileceğine işaret ederek, İstanbul’daki tahıl koridoru anlaşmasının bunun bir örneği olduğunu dile getirdi.
Milyonlarca kişinin şu anda artan gıda fiyatları nedeniyle ekstra stres altında olduğunu aktaran Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Bu anlaşma, ekstra finansal stresi engelledi. Çatışmaların çözümünde ve arabuluculukta bunun gibi inovatif yaklaşımlar, diğer küresel endişeleri yok etmekte kullanılabilir. Bu tarz ayarlamaların, diplomatik yolda daha çok teşvik oluşturabileceğini aklımızda tutmalıyız.”
“Başarımız ilham oldu”
Anlaşma sürecinde kendileriyle yakından çalışan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve ekibine teşekkür eden Çavuşoğlu, “Bu zorlu çabamızda, BM ile taraflar arasında sürekli olarak arabuluculuk yapıyoruz.” ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, son 10 yılda grup ile çok yol katettiklerini vurgulayarak, “Bizim başarımız, OECD, İİT gibi oluşumlarda da benzeri grupların oluşturulmasına ilham oldu. Ancak çatışmaların önlenmesi, çözülmesi ve arabuluculuk konusunda daha odaklı olmalıyız.” çağrısında bulundu.
