Mehmet Hanifi GÜLEL
Türkiye makarna sektörü, üretim kapasitesini her geçen yıl artırarak katma değer yaratmaya devam ediyor. TÜİK verilerine göre 2021 yılında Türkiye’de 2 milyon 107 bin ton makarna üretildi. Geçen yıl tüketimin 750 bin ton olduğunu aktaran Muhittin Aykut Göymen, bu yıl 2 milyon 200 bin ton civarında makarna üretilmesinin hedeflendiğini belirtti. Sektörün iç ve dış ticaret hacmi ile birlikte değerlendirildiğinde 2 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğüne ulaştığını bildiren Göymen, sektörün dünyanın ikinci büyük ihracatçısı olduğunu ve 160 ülkeye ihracat yaptığını kaydetti.
Türkiye’de yıllık makarna tüketiminin yaklaşık 800 bin ton seviyesinde olduğunu aktaran Göymen, sektörün kapasitesi ise 3 milyon ton olduğu ve tüketimin 3,5 katı olduğunu iletti. Sektör olarak pandemi döneminde sadece 1 aylık süreçte kapasitelerinin yüzde 80’ini iç pazara kullanarak hem tedarik zincirine hem de halka makarna temininde hiçbir problem yaşanmayacağını ispatladıklarını dile getiren Göymen, 2020 yılında AB ülkelerinin uyguladığı kotaya rağmen yüzde 52 artış yaşandığını söyledi.
Sektörde faaliyet gösteren 24 firmanın bulunduğunu ve ülke tarımsal sanayiinde önemli bir yere sahip olduğuna vurgu yapan Göymen, direkt ve dolaylı olarak yaklaşık 40 bin kişiye istihdam sağladığını bildirdi. Bu yılın ilk 8 aylık döneminde miktar olarak 875 bin ton, değer olarak 627 milyon dolarlık ihracat yapıldığı bilgisini veren Göymen, “İhracatta öne çıkan ilk 10 ülke sırasıyla; Venezuela, Benin, Panama, Togo, Gana, Senegal, Japonya, Nijer, Irak ve Somali yer alıyor. Bu yılın sonunda 1 milyon 450 bin ton civarında ihracata ulaşmayı bekliyoruz. Sektör üretiminin üçte birini iç Pazar, üçte ikisini de ihracata kanalize ediyor” diye konuştu.
Türkiye’de kişi başı tüketim 8,5 kilo
IPO 2021 verilerine göre dünyada en çok makarna tüketen ilk 5 ülkenin sırasıyla İtalya 22,9 kilo, 17 Tunus , 15 Venezuala, 12,2 Yunanistan ve 9,9 kilo ile Peru’nun yer aldığını aktaran Göymen, “TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2021 yılı kişi başı tüketim 8,5 kilogram olarak yer alıyor. Türkiye bu rakamla IPO verilerine göre en çok makarna tüketen 10 ülke arasında 8’inci sırada bulunuyor. Makarna, her geçen gün daha fazla sofrada yer alıyor ancak tüketimimiz dünya ortalamasının altında kalıyor. Bunda geleneksel tüketim alışkanlıklarımızın da payı var. Ancak son yıllarda makarna tüketimindeki artışla birlikte kişi başına tüketimin artacağını düşünüyoruz” ifadesini kullandı.
Sektörü üretimini en son teknoloji ile donatılmış fabrikalarda yaptığını ve Anadolu’da üretilen makarnalık buğdayın kalitesinin tüm dünyada bilindiğine vurgu yapan Göymen, bununla beraber bazı ülkelerin talep etmiş olduğu ekmeklik buğdaydan üretilen makarnada da üretildiğini belirtti. Makarna üreticilerinin dünyada Türk makarnasını kalitesiyle öne çıkardığını ve satışların artmasını sağladığına değine Göymen, ayrıca üyelerinin son yıllarda Ar-Ge çalışmalarına ağırlık vererek özel ürünler çıkarmayı başarmış ve rekabette öne geçmeye başladığını aktardı.
AB kota, ABD anti-damping uyguluyor
2021 yılı Trademap verilerine göre küresel ithalatın yüzde 27,4’ünü gerçekleştiren AB ülkelerinde Türkiye makarna ihracatına 20 bin tonluk kota uygulandığını ileten Göymen, yine küresel ithalatın yüzde 9,9’unu gerçekleştiren ABD tarafından 1996 yılından bu yana anti-damping ve telafi edici önlemler uygulandığını belirtti. Göymen, konuyla ilgili olarak Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne öncelikli olarak AB kotalarının kaldırılması ya da kotaların arttırılması konusunda gerekli çalışmaların yapılması için sektörümüz adına gerekli bilgilendirme ve girişimlerde bulunduğunu bildirdi.
Noodle tüketiminde artış yaşanıyor
Son dönemde noodle tüketiminde artış yaşandığına değinen Göymen, bu artışın noodleın dakikalar içinde hazırlanan bir aperatif olmasından kaynaklandığını söyledi. İlerleyen dönemlerde noodle talep arttıkça üreticilerde bu talebi karşılayacak arzı yaratmaya devam edeceğini belirten Göymen, diğer yandan makarnada katma değeri artırmak adına üreticilerin vitaminli, sebzeli, protein bakımından zenginleştirilmiş, yumurtalı, organik buğday kullanılarak üretilmiş ürünleri portföyüne katarak üretimler yaptıklarını aktardı.
