Aydın’ın Kuşadası ilçesinde kıyıda ‘caretta caretta’ cinsi bir deniz kaplumbağası ölü olarak bulundu. Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) yetkililerinin yaptığı incelemede, kaplumbağanın Kuşadası Körfezi’nde avlanan trol teknelerinin ağlarına takılıp boğularak öldüğü belirlendi. Öte yandan, dün Kuşadası ve İzmir’den gelen 2 farklı ihbar üzerine ise yaralı ‘chelonia mydas’ ile ‘caretta caretta’ cinsi deniz kaplumbağaları kurtarıldı.
İzmir’in Torbalı ilçesinden Kuşadası’na gelen Deniz Çalı, bugün Pamucak sahilinde kıyıya vuran deniz kaplumbağası olduğunu fark edip durumu EKODOSD’a bildirdi. EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, bölgeye gidip, ölü deniz kaplumbağasını inceledi. Caretta caretta cinsi olduğu belirlenen kaplumbağanın vücudunda herhangi bir yara, kesik ve darp izine rastlanmadı. Kaplumbanın körfezde avlanan trol teknelerinin ağlarına takılıp boğularak öldüğü belirlendi. Sürücü, av sezonu ile birlikte kaplumbağanın hedef dışı av olabileceğini belirtti. Kaplumbağadan alınan doku örnekleri, araştırma için Aydın Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Biyoloji Bölümü’ne gönderildi.
2 İHBAR DAHA GELDİ
Öte yandan, dün Kuşadası sahil sitelerinden Orsen Plajı’nda küçük bir kaplumbağanın su yüzeyinde durduğu ihbarı üzerine harekete geçen EKODOSD, ‘chelonia mydas’ cinsi yeşil deniz kaplumbağası olduğunu tespit etti ve kaplumbağa dernek merkezine getirildi. Aynı gün ikinci bir ihbar İzmir’in Urla ilçesindeki askeri bölgeden geldi. İzmir Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Şube Müdürlüğü ekipleri, Sahil Güvenlik Komutanlığı’na bağlı dalgıçlar tarafından alınan deniz kaplumbağasının ‘caretta caretta’ cinsi bir iri başlı deniz kaplumbağası olduğunu tespit etti. DKMP tarafından İzmir’in Selçuk ilçesine getirilen deniz kaplumbağası EKODOSD tarafından teslim alınarak merkeze getirildi. Merkeze getirilen yaralı 2 deniz kaplumbağası Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’nden (DEKAMER) gelen uzmanlara teslim edilerek, tedavileri yapılmak üzere Muğla’nın Ortaca ilçesindeki Dalyan Mahallesi’ne gönderildi. Deniz kaplumbağalarının tedavileri bittikten sonra yaşam alanları olan denize salınacağı belirtildi.
‘TROL TEKNELERİNİN AĞLARINA HEDEF DIŞI AV OLARAK TAKILDIĞINI TAHMİN EDİYORUZ’
Her yıl çok sayıda kaplumbağanın hedef dışı av olarak hayatını kaybettiğini belirten Sürücü, “Bu mevsimde av sezonu başladığından, Kuşadası Körfezi’nde yoğunlaşan trol teknelerinin ağlarına hedef dışı av olarak takıldığını tahmin ediyoruz. Ağ içinde kalan kaplumbağalar su yüzeyine çıkıp nefes alamadıkları için boğularak ölüyor. Caretta caretta türü iri başlı deniz kaplumbağaları ve chelonia mydas türü yeşil deniz kaplumbağaları zengin kaynaklara sahip Kuşadası Körfezi’ne beslenmek amacıyla gelir. Deniz kaplumbağaları, yumurtadan çıktıklarında boyutları bir avucun içine sığacak kadar küçüktür. 101 santimetreye ulaşan boyutuyla bugün ölen kaplumbağanın yıllardır devam eden yaşam süreci ne yazık ki sona erdi. Ölen kaplumbağanın erkek bir birey olması nesillerini devam ettirmeleri açısından çok önemli” dedi. Vatandaşları duyarlı olmaya davet eden Sürücü, vatandaş ve kurumlararası iş birliği sayesinde 2 önemli türün hayatta kalacağını söyledi.
‘ERKEĞİN KAYBI POPÜLASYONDA ÖNEMLİDİR’
Deniz kaplumbağaları üzerine çalışmalar yürüten ADÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Deniz Kaplumbağaları Bilim Komisyonu Üyesi Prof. Dr. Oğuz Türkozan ise eşeysel olgunluğa eriştiği için erişkin bir erkeğin kaybının popülasyonda oldukça önemli olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Deniz kaplumbağalarında cinsiyet kromozomu bulunmadığı için cinsiyet kuluçka süresi boyunca yuvadaki sıcaklıkla belirlenir. Türe ve kumsallara göre değişiklik gösterse de genellikle 29 derece üzerinde ortalama sıcaklıkta dişi bireyler, bunun altında ise erkek bireyler oluşur. Özellikle iklim değişikliği nedeniyle artan sıcaklıklar dünya genelinde son zamanlarda dişi ağırlıklı yavruların oluşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle deniz kaplumbağası popülasyonlarında erkek bireyler üreten kumsallar önemli hale gelmiştir. Bir bireyin eşeysel olgunluğa ulaşması yaklaşık 25-30 yıl sürdüğü için ve genelde bin bireyde 1-2 birey eşeysel olgunluğa eriştiği için erişkin bir erkeğin kaybı popülasyonda oldukça önemlidir. Bunun yanında deniz kaplumbağalarında erkekler çiftleşme döneminde birden fazla dişiyle çiftleşerek (çoklu babalık) neslin devamı için genetik çeşitliliği arttırdığı için ayrıca önemlidir”
