Konuya yakın üç kaynağa göre Rusya, bu hafta BM destekli Tahıl Koridoru anlaşmasından çekilmesi sonrası Afrika’ya tahıl tedarik etme ve Ukrayna’yı küresel pazarlardan çıkarma planı için çabalarını artırdı.
Kaynaklara göre, Başkan Vladimir Putin, Katar’ın Moskova’ya ödeme yapması sonrası Rusya’nın tahılı Türkiye’ye göndereceği bir alternatif anlaşma önerdi. Plana göre gönderilen tahıl Türkiye tarafından ihtiyaç sahibi ülkelere dağıtılacak.
Moskova’nın resmi olarak dillendirilmediği fikrini ne Katar ne de Türkiye kabul etmedi.
Uzmanlar Kiev yönetimi ve destekleyen Batılı ülkelerin, Rusya’nın uyguladığı ablukayı etkin bir şekilde garanti altına alacak Rusya’nın teklifine derin bir şüpheyle yaklaşacaklarını belirttiler.
Kaynaklar Rusya’nın, Afrika’ya tahıl tedarik etme fikrini ilk olarak geçtiğimiz yıl Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin aracılık ettiği ve 33 milyo ton Ukrayna tahılının ihraç edilmesine izin veren Karadeniz anlaşmasından kısa süreliğine çekilmesi sonrası ortaya attığını kaydetti. Rusya birkaç gün sonra Tahıl Koridoru anlaşmasına onay vermişti.
“Tahılın Afrika’ya tedarikini Türkiye sağlayacak”
Financial Times tarafından görülen bir muhtıra taslağına göre bu teklif kapsamında Rusya, Türkiye’ye “tercihli temelde” 1 milyon tona kadar tahıl gönderecekti. Katar faturayı tamamen ödeyecek ve tahıl, Afrika’ya gönderilmek üzere Türkiye’ye tedarik edilecekti.
Putin’in bu hafta tahıl anlaşmasından tekrar çekilmesinin ardından, bu görüşmelerde yer alan kaynaklar, Rusya’nın önümüzdeki hafta St Petersburg’da Afrikalı liderlerle yapacağı zirvede ve Ağustos’ta Türkiye’yi ziyaret ettiğinde Rusya’nın kendi önerisini sunmasını beklediklerini söylediler.
Rusya koşulları karşılanırsa anlaşmaya dönecek
Putin, AB’nin Moskova’nın kendi tarımsal ihracatı için ödemeler, nakliye ve sigorta üzerindeki yaptırımları geri alma konusundaki isteksizliği nedeniyle Rusya’nın tahıl anlaşmasından çekildiğini söyledi. Bu koşullar karşılanır karşılanmaz yeniden katılmaya hazır olacağını iddia etti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta yaptığı açıklamada Rusya’nın hala Karadeniz anlaşmasınının devam etmesinden yana olduğunu söylemiş ve Batı’yı bu konuda Putin’e imtiyazlar tanımaya çağırmıştı.
Öte yandan iki batılı diplomat, Batı tarafında Rusya’nın önerisinin, ülkenin şu anda ordusu tarafından işgal edilen bölgelerinden tahıl ihraç ederken, Kiev üzerinde ek baskı oluşturmanın bir yolu olduğuna inanıyor.
“Ukrayna tahılı olduğuna dair güçlü şüphelerimiz var”
Üst düzey bir AB yetkilisi, “Bu fikri en son tartıştıklarında, tahılın fiilen Ukrayna’dan çalınan tahıl olacağına dair çok güçlü şüphelerimiz vardı” dedi.
Putin bu hafta yaptığı açıklamada, Moskova’nın Afrika’ya ücretsiz gübre gönderme girişimlerini batılı ülkelerin engellediğinden şikayet etmişti.
Rusya Devlet Başkanı, tahıl konusunda, “Ülkemiz Ukrayna tahılını ticari ve karşılıksız olarak ikame edebilir. Tahıl anlaşmasını mevcut haliyle sürdürmek tüm anlamını yitirdi” ifadelerini kullanmıştı.
Ancak Rusya’nın Karadeniz anlaşmasından çekilmesi işgal sonrası artan gıda fiyatlarından kaynaklanan baskıyla karşı karşıya kalan ülkeler başta olmak üzere Afrika’da bazı hükümetleri kızdırdı.
Rus tahıl ve gübre tüketicisi olan Kenya, Rusya’nın bu hafta yaptığı hamlenin bölgesindeki ülkeleri orantısız şekilde etkileyen, sırtından bir bıçak olduğunu söyledi.
Rus tahıl ve gübre tüketicisi olan Kenya, bu hafta Rusya’nın hareketinin bölgesindeki “ülkeleri orantısız bir şekilde etkileyen” “sırtından bir bıçak” olduğunu söyledi.
