Ela EROZAN GÜRSEL
İnovasyon ürün, hizmet, iş modeli, süreç veya iş stratejisinde yenilik ve etkinlik getirir. En geniş tanımıyla, şirket içinde verimliliği artıran basit bir süreç geliştirmeden, internet üzerinden sosyalleşme şeklimizi tamamen değiştiren bir hizmete kadar (sosyal medya şirketleri) birçok yenilik inovasyon sayılır. Kemikleşmiş konvansiyonel sektörlerde (otelcilik, restorant) genellikle inovasyon iş modeli ve süreçlere odaklanır, insan egemen hizmetlerde otomasyon ancak arka ofiste veya housekeeping gibi alanlarda otomasyonu devreye koyar. Bu alışılagelmiş pratiği kökünden değiştirmeye niyetli teknoloji şirketleri nadir de olsa var. Miso Robotics fast food zincirlerine yapay zeka ile operasyon gösteren ticari mutfak robotu çözümleri üretiyor. Hızlı, hep aynı sürede, malzemelerle ve lezzette sunulan patates kızartmaları fast food şirketlerine daha yüksek kar ve verimlilik kazandırıyor. Patates kızartmalarını Jack in the box, Chipotle, White Castle Del Taco gibi büyük fast food zincirlerinde Miso robotları hazırlıyor.
Karşınızda Flippy ve arkadaşları
Mutfakta kızgın yağdan patates kızartması dolu fritözü yağını akıtarak alan, sıcağa, uzun saatlara dayanıklı bir robot var. Adı Flippy. Vardiyalı çalışması gerekmiyor Flippy’nin. İşbaşı yapıyor sabah restoran açılır açılmaz, mola almadan, terlemeden, söylenmeden siparişleri aynı çıtırlıkta kızarmış patatesleri koyabiliyor müşterilerin önüne. Üstelik maliyeti mutfakta çalışan Ahmet’ten zaman içerisinde daha da düşük olacak. İşe alımı hızlı: Miso Robotics 12 saat gibi bir sürede kızartma istasyonunu kurabiliyorlar ticari mutfağınıza.
Flippy’nin daha basit bir versiyonu da var, Flippy Light. O da Flippy gibi, menüdeki kızarmış ürünlerin hazırlanmasını sağlıyor. Kızartma yanında, baharatlarla karıştırıyor, dengeli malzeme dağılımından emin olmak için karıştırıyor ve kendi kendini temizliyor. Flippy’lerin bir de içeceklerden sorumlu Sippy adında arkadaşları var. Sippy’nin görevi, sipariş edilen içecekleri kendi başına doldurup ağızlarını hava geçirmeyen bir kapakla kapayıp restoran müşterilerine hızlı, doğru ve dökülmenin önüne geçen hijyenik bir hizmet vermek. İlerleyen taşıma bandı sayesinde hiç insan eli değmeden çok sayıda içeceği hızla hazırlayıp paketlemekte.
Pasadena Kaliforniya merkezli Miso Robotics ekibi, yapay zeka ve robotik ve fast food sektörünün uzmanlaşmış profesyonellerini biraraya getirmiş. CEO Mike Bell, yazılım girişimleri kurmuş ve yönetmiş bir lider. HP kökenli CTO Chris Kruger, iRobot’un yazılım mühendisliği departmanını yönetmiş. Stratejiden sorumlu Jake Brewer KFC kökenli iş mükemmelliği alanında deneyimli bir yönetici. Web sayfalarında yazdıklarına E seri yatırım safh asında olan Miso, yakın zamanda uluslararası pazarlara açılmayı hedefl iyor ve yeni yatırımcılar arıyor.
Robotlar operasyonel verimliliği artırabilir mi?
Fast food restoranların zaman ve verimlilik yarışı diğer restoranlardan daha da sıkı gözetim altında. Müşteri belirli bir fiyata hızlı, aynı lezzeti her gittiğinde bulabileceği bir istikrar bekliyor. Sürprizlere yer yok. Fast food yöneticileri de, mutfak operasyonlarında optimum verimliliği sağlayarak müşterilerinin beklentilerini karşılamak gayretindeler. Amerika’da popüler Meksika yemeği zinciri Chipotle ikinci çeyrek verilerinin işaret ettiği gibi, operasyonel proseslerini iyileştirme kararı alınca, iki farklı teknolojiyi mutfak süreçlerine entegre etmiş. Biri, tortilla cipslerinin A’dan Z’ye yapımıyla görevli Chippy. Chippy ya da biraz önce tanıştığımız Miso’nun Flippy’si, Chipotle’nin laboratuvarlarında spesiyalleri arasında geçen meşhur tortilla cips formülasyonunu tamamen öğrenmiş ve ilk restoran deneyimi için Kaliforniya’da Fountain Valley branşında işbaşı yapmış. Deneme sürecinde başarılı olursa -ki müşteri ve çalışan geribildirimlerine bakılarak Chippy’nin başarısı değerlendirilecek, diğer restoranlarda da Chippy”n tortillalardan sorumlu şef olarak otomasyon sürecine katkı sağlanması hedefleniyor.
Chipotle yapay zeka teknolojisinden sadece yemek pişirme sürecinde değil, talep ve malzeme odaklı mutfak yönetimi alanında da teknolojiden yararlanıyor. PreciTaste teknolojisiyle gerçek zamanlı malzeme seviyeleri takip ediliyor ve çalışanlar ne kadar hazırlık yapmalı, ön pişirme yapmalı önceden bilgilendiriliyor. Hem süreçlerde optimizasyon ve zamanlama sağlanırken, hem de gıda israfının önüne geçilmiş oluyor. Chipotle PreciTaste teknolojisini 8 restoranında kullanmakta.
Yapay zeka ve robot entegrasyonuna geçen birçok şirkette olduğu gibi amaç çalışanların farklı görevlere odaklanabilmesi ve restoran operasyonlarının etkinliğini optimuma getirerek müşteri memnuniyetini arttırmak.
Peki bu ne anlama geliyor? Robotlar insanların işlerini elinden alacak mı? Evet ve hayır.
Belki yakın gelecekte mutfakta patates kızartma ve içecek verme işini Ahmet yapmayacak ancak Ahmet’in yapabileceği ve kendini profesyonel anlamda geliştirebileceği başka işler olacak. Bunun için şirketlerin IK politikalarını transparan hale getirmeleri ve robot-insan beraber çalışma rehberini net bir şekilde çalışanlarına iletmeleri gerekli. Bu sayede, hem müşterinin daha iyi hizmet aldığı, hem de çalışanın daha iyi noktalara geldiği bir düzen geliştirilebilir.
