İRFAN DONAT
Bu sezon yaşanan arz talep dengesizliği sonucu fiyatlarda hayal kırıklığı yaşayan narenciye üreticilerinin yeni kabusu KKTC’de ortaya çıkan turunçgil yeşillenme hastalığına yönelik risk oldu.
Amerika Birleşik Devletleri’nin Florida eyaletinde narenciye üretimini yok eden Greening (HLB veya Yeşillenme) hastalığını yayan vektör böceğin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde görülmesinin ardından narenciye sektörü harekete geçti.
Adana Çiftçiler Birliği, Turunçgil Yeşillenme Hastalığı ile ilgili geçen hafta birlik üyeleriyle toplantı yaptı. Toplantıda seçilen teknik komite Ankara’da Tarım ve Orman Bakanlığını ziyaret etti.
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru ve beraberindeki heyet, Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ahmet Gümen, Gıda Kontrol Genel Müdürü Ersin Dilber, Bitkisel Üretim Genel Müdürü Uğur Erdem ve Gıda Kontrol Genel Müdür Yardımcısı Yunus Bayram ile birlikte ilgili daire başkanlarının katılımıyla bir toplantı gerçekleştirdi.
KKTC’de görülen ve hastalığı yayan vektör böceğe karşı alınması gereken önlemler rapor halinde bakanlık yetkililerine sunuldu.
Bakanlığa sunulan raporda, çözüm önerileri olarak şunlar sıralandı: “Tüm karantina tedbirleri fiziken sağlanana kadar her türlü ürün ve vasıtanın girişi durdurulmalıdır. Kıbrıs’tan getirilen süs bitkileri girişlerine izin verilmemelidir. (Florida eyaletine böcek girişi, ithal edilen yasemin çiçeğinden dolayı olması örneği baz alınmıştır.) Kıbrıs’tan üçüncü ülkelere gönderilecek yaş meyve ve sebze sevkiyatları paketlenmiş, ilaçlanmış ve kapalı konteyner ile Türkiye’ de açılmadan ilgili
ülkelere gönderilmelidir. Acil karantina tedbirleri alınmalıdır. Bu hastalık ile ilgili yetkin kişilerden komite kurulmalıdır.”
Türkiye’nin kıyı şeridinin sınır bölgelerinde faydalı böcek salınımının yapılması ve takiplerinin surveylerle gerçekleştirilmesi önerisi de sunulan raporda, tüm nakliye ve sivil ulaşım vasıtalarına sarı tuzak asılması gerektiğinin altı çizildi.
Büyük oranda Türkiye’ye nakliyesi gerçekleşen enginar, Kıbrıs’ta salamura haline getirilerek yüklenmesinin daha doğru olacağı kaydedilen raporda, zararlının enginarın yapraklarıyla taşınabilme
riski ortadan kaldırılması gerektiği vurgulandı.
Kıbrıs’ta enginar işleme tesisi kurulması önerisine de yer verilen raporda, “Kıbrıs’taki yetkilileri mücadele ve fumigasyon konusunda daha fazla bilinçlendirmek için eğitimler verilmeli ve inspektör sayısı arttırılmalıdır. Zararlı böceğin ülkemizde görülmesi halinde entegre ve aktif mücadele için
acil eylem planı oluşturulmalıdır. Ülkemizde vektör böceğin ilk görülmesi muhtemel kıyı şeridindeki şehirlerde görev yapan tüm ziraat mühendisleri ve çiftçilere hastalık ile ilgili eğitimler verilmeli, posterler hazırlanmalı ve bilgilendirmeler yapılmalıdır. Gerekirse Kıbrıs’a eğitim gezileri düzenlenmelidir” denildi.
Psillid kuru rüzgarlarla taşınabildiği için Osmaniye-Dörtyol-Erzin-Samandağ bölgelerinin yüksek risk altında olduğuna dikkat çekilen raporda, bu nedenle bu bölgelerde bilgilendirmenin ivedilikle yapılması ve sarı tuzaklar asılmasının kritik önemde olduğu kaydedildi.
Raporda ayrıca şu önerilere yer verildi: “Ülkemizde zararlının görülmesi halinde sarı tuzakların mevcut stok durumu kontrol edilmelidir. Kimyasal mücadele konusunda ihtiyaç duyulan ilaçlar ve sarı tuzaklar ile ilgili ruhsat sıkıntısı olunmaması gerekmektedir. Sarı tuzakların ruhsatının harcı
kaldırılmalıdır. Mücadele konusunda Bakanlık, Belediyeler ve sektör temsilcileri gerekli görevleri üstlenmelidir. Örneğin, şehirlerdeki turunç ağaçları sıkı kontrol edilmelidir. Basın demeçlerine dikkat edilmelidir. Dış pazarımızı olumsuz etkileyecek haber yayınlamaktan uzak durulmalıdır. Gerek KKTC ve gerekse ülkemizdeki seyri sefer alanlarının sarı çekici tuzaklar ile tedbir alınmasına paralel Türkiye ye gelecek tüm kara vasıtalarının tazzikli su ile yıkandıktan sonra feribota bindirilmesi ile feribot içinde yeteri kadar sarı tuzak asılı bulundurulmalıdır. Mevzuat gereği 1 kg ağırlığındaki süs bitkisinin yurda girişinde karantina tedbiri alınması ifadesi var ise de salgın tedbirleri uygulanmalıdır. Tüm bu tedbirler alınmadan hiçbir kara vasıtası yurda sokulmamalıdır.”
