Yöresel ve Geleneksel Türk Kahveleri:
Kahve ile ilgili 20 Mayıs 2024 tarihli köşe yazımda konunun girişi sayılabilecek şekilde açıklamalar yapmaya çalışmıştım. Şimdi, bizim insanımızın doğrudan ilgilendiği, içtiğimiz kahvenin çeşitleri konusunda size daha ayrıntılı bilgi vermeye çalışacağım.
Kahve 1517’de topraklarımıza girdi. Zamanla yerleşti. Kız istemeden cenazeye, sosyalleşmeden misafir ağırlamaya, bir merasim olarak saygıyla sunuldu. Özellikle 1800’lü yılların ikinci yarısında; Diyarbakır, Suriye, Bağdat, Adana, Halep gibi bölgelerde kahve ekimi denemeleri yapıldı. Ancak iklim şartları dolayısıyla başarıya ulaşılamadı. Bu dönemlerde Anadolu’da yetişen bitkilerin Türk kahvesi gibi kavrulması, öğütülmesi ve pişirilmesi sebebiyle oluşan yöresel çeşitliliğe ve 1700’lü yıllardan sonra oluşan Türk kahvesi çeşitliliğine bir göz atalım.
1- Menengiç Kahvesi:
Özellikle Elazığ ve Siirt başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olan bir içecektir. Yani kahve olmayan bir kahve. Menengiç kahvesinin serüveni, Bıttım da denen bir Antep fıstığı çeşidi olan ağacın meyvelerinin kurutulmasıyla başlar, sonra kavrulur ve pişirilir. Tok tutması, böbrek sağlığını korumasındaki faydaları, içinde B vitamini ve demir içermesi yönünden olumlu özellikleri vardır. Kahve olmadığından kafein içermemektedir. Kısaca yapılışı (1 kişilik):
-1 çay kaşığı menengiç kahvesi
– 1 kahve fincanı süt (su ile de yapılabilir)
– İsteğe bağlı şeker.
Kısık ateşte Menengiç kahvesi aynı Türk kahvesi gibi süt ile cezveye konur. Cezvede iken karıştırarak kahvenin pişirilmesi sağlanır.
2- Kenger Kahvesi:
Kenger; özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişen, Nisan, Mayıs aylarında çiçek açan dikensiz bir bitkidir. Çiçeğinden elde edilen nihai ürün (toz halinde) Türk kahvesi gibi pişirilir.
3- Çörek Otu Kahvesi:
Özellikle Denizli bölgesinde tüketimi daha yaygındır. Ağrı dindirici özelliği, kan şekeri düzenlemesine katkısı, romatizmadan sindirim sistemi sorunlarına kadar birçok faydalı etkisi vardır.
4- Burçak Kahvesi:
Türkiye’de sonradan keşfedilen, patenti alınan ve sağlığa inanılmaz faydalı, bir kahve olmayan kahvedir. Burçak tohumları kavrulup toz haline getirilip Türk kahvesi yapım yöntemine göre hazırlanır. Burada farklılık, sütle yapılması ve ocak üstünde karıştırılmasıdır. A ve C vitamini yönünden zengin olan bitkide; mide sorunlarının giderilmesinde, bağırsak ve sindirim sisteminin düzenlenmesi gibi sorunlarda ciddi olumlu etkileri görülmektedir.
Sağlıklı günler diliyorum…
