Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerinin İran’ın “nükleer dosyasında” etkili işbirliğine hazır olduğu belirtildi.
Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da dışişleri bakanları düzeyinde yapılan toplantı sonrasında KİK’ten açıklama yapıldı.
İran’ın nükleer anlaşma konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmesi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tam işbirliği yapması gerektiğini ifade edilen açıklamada, KİK ülkelerinin İran’ın nükleer dosyasıyla ilgili etkin bir şekilde işbirliği yapma ve ilgilenme konusundaki istekliliğine işaret edilerek, ilgili ülkelerin tüm müzakere ve toplantılara katılması gerektiği vurgulandı.
Bölgedeki deniz güvenliği ve su yollarını korumanın yanı sıra deniz nakliye hatlarını, uluslararası ticareti ve petrol tesislerini tehdit edebilecek her şeye karşı koymanın öneminin de belirtildiği açıklamada; kaynağı, amacı ve gerekçesi ne olursa olsun her türlü terör eyleminin reddedildiği kaydedildi.
Suudi Arabistan’ın Filistin meselesinde Arap Birliği ile işbirliği içinde gösterdiği barış girişimleri ve İsrail’in ihlallerine karşı koyma çabalarına övgüde bulunulan açıklamada, İsrail’in işgal altındaki Doğu Kudüs’te yer alan Mescid-i Aksa’ya tekrarlanan saldırıları ve baskınları kınandı.
Açıklamada ayrıca KİK dışişleri bakanlarının Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana çıkan silahlı çatışmaları ele aldığı ve ülkede “sükûnet ve diyalog dilinin hakim olması” çağrısı yaptığı paylaşıldı.
İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
ABD, 8 Mayıs 2018’de Donald Trump’ın başkanlığı döneminde İran’la 2015’te varılan nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilerek bu ülkeye yeniden yaptırımlar uygulamıştı.
İran da buna karşılık 8 Mayıs 2019’da anlaşmadaki faaliyetlerini askıya almaya başlamıştı. İran, anlaşmada 3,67 oranında uranyum zenginleştirmeye izin verilmesine rağmen bu süreçte yüzde 60 saflıkta uranyum zenginleştirmeye başlamıştı.
Trump sonrasında Nisan 2021’de Viyana’da başlayan ve İran ile nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması ve ABD’nin anlaşmaya yeniden katılmasının ele alındığı nükleer görüşmeler, Washington ve Tahran arasındaki bir dizi uzlaşmazlık nedeniyle Eylül 2022 başlarında askıya alınmıştı. İran’ın ABD’nin anlaşmadan ayrılmasından sonraki süreçte nükleer anlaşmada izin verilenin çok üzerinde uranyum zenginleştirme işlemi dahil attığı adımlar, nükleer anlaşmaya dönüşü zorlaştırıyor.
