Hilal SARI
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para politikası kararlarını veren Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin faiz ve işsizliğe yönelik öngörülerinin yer aldığı dot plot grafiğinde tahminlerin yükselmesi, doların küresel piyasalardaki hakimiyetine güç kattı. Yatırım bankalarının Fed’in nerede duracağına ilişkin beklentileri de güncellenen dotplot grafiğine paralel yükseldi. FOMC üyeleri Fed’in politika faizini bu yıl sonunda yüzde 4,4 düzeyine kadar yükseltmesini, enfl asyonla mücadelede yolun uzun olacağını ve faizlerin 2023 sonu itibariyle de yüzde 4,6’ya yükseleceğini öngörüyor.
Küresel ekonomik görünüm, Ukrayna Savaşı’nın Euro Bölgesi ve Avrupa’da reel ekonomiyi resesyona sokması ve gelişmekte olan ekonomilerin ABD faizlerinin artmasına karşı kırılganlaşmasıyla doları güçlendiriyor. Dolar endeksi artık 110’un da üzerinde yerini sağlamlaştırıyor ve 20 yılın yeni zirvesi olan 111,814 düzeyine kadar çıktı. HSBC, Morgan Stanley, ING, Danske, Societe Generale, dolarda güçlü seyrin devam edeceğini öngören birçok finans kuruluşundan bazıları. Bank of America (BofA) kasım ve aralıkta 75 ve 50 bps artırım ve 2023’ün başında iki tane daha 25 bps’lik artırım öngörerek, hedef faiz aralığının yüzde 4,75 – 5 düzeyine çıkmasını bekliyor. Goldman Sachs ekonomistleri de faiz beklentilerini yükseldi ve Fed’in faizi yüzde 5,25 düzeyine kadar yükseltmesini öngörüyorlar.
“Faizin yüzde 5’e çıkması 2 milyon ilave işsizlik demek”
Fed’in fiyat istikrarı dışındaki diğer hedefi işsizliğe ilişkin öngörüler de yükseldi ve mevcut yüzde 3,7 düzeyinden yüzde 4,4’e çıkması bekleniyor. Fed Başkanı Jerome Powell’in de işaret ettiği gibi, acısız ve yumuşak bir iniş ihtimali zorlaşıyor. Societe Generale ekonomistleri 2024’ün başında ABD için ‘hafif bir resesyon’ öngörüyor. Bloomberg’in ABD başekonomisti Anna Wong da “faizin yüzde 4,5’e çıkmasının 1,7 milyon istihdamı yok edeceğini, yüzde 5’e ulaşmasının 2 milyon ilave işsizlik anlamına geleceğini” söylüyor. Pier Sandler & Co’dan Roberto Perli ise “İşsizlikte yarım puanlık bir artış sadece resesyon dönemlerinde görüldü” diyerek, ABD’de bir resesyona işaret ediyor.
BoE’den 7. faiz artırımı
İngiltere Merkez Bankası da (BoE) resesyon risklerine rağmen ucuz para dönemini sonlandırmak gerektiğini düşünen merkez bankalarının başında geliyor. Banka 7 kez ardarda gerçekleştirdiği faiz artırımlarıyla politika faizini yüzde 2,25’e çıkardı. Perşembe günü 4’e karşı 5 oyla 50 bps faiz artırımı gerçekleştiren banka böylece politika faizini 2008’den bu yana en yüksek düzeye çıkardı. Sterlin bu şahin adımla dolar karşısında yüzde 0,30 güçlenerek gün içinde 1,1363 düzeyine kadar çıktı. TSİ 14:40 itibariyle sterlin/dolar paritesi 1,13 düzeyinden işlem gördü. BoE daha önce yüzde 13 olarak açıkladığı enflasyon zirve öngörüsünü yüzde 11’e düşürdü ve yeni Başbakan Liz Truss’un enerji destek paketi sayesinde derin bir resesyondan kaçınılabileceğine işaret etti. Societe Generale sterlin de zayıf seyrin süreceğini 1,10 düzeyinin izlenecek direnç noktası olduğunu aktarıyor.
İsviçre de negatif faizden çıktı
İsviçre Merkez Bankası da (SNB) perşembe günü son 15 yıldır ikinci kez faiz artırımına giderek negatif faiz dönemini sonlandırdı. Banka faizi uzun bir süredir eksi yüzde 0,75 düzeyinde tutuyordu. Banka faiz artırımlarının fiyat istikrarını sağlamak amacıyla devam edebileceğinin de sinyalini verdi. SNB İsviçre frangının ‘aşırı değerlenmesini’ engellemek için foreks müdahalesi de yapılacağını söyledi.
Sıkılaşmaya mola verenler var
Norveç Merkez Bankası da 50 bps artırım yaptı ve politika faizini yüzde 2,25’e çıkardı ancak banka ‘sıkılaşma döngüsünde sona gelmiş olabileceğinin’ sinyalini verdi. Brezilya Merkez Bankası da 12 toplantıda faiz artırdıktan sonra son toplantısında faizi yüzde 13,75’te sabit tuttu.
“Parite 0,98’in de altına düşecek”
Euro/dolar paritesi de Fed sonrası kayıplı seyirde ve parite Aralık 2002’den bu yana görmediği 0,98069 düzeyine kadar geriledi. Dotplot grafi ğinde enfl asyona ve faize ilişkin öngörülerin yükselmesi ve Ukrayna Savaşı’nda gerilimin tırmanmasıyla paritenin perşembe günü çıkabildiği en yüksek düzey 0,99 oldu. Almanya’da iflasların arttığı haberleri ve hükümetin devlete ait enerji şirketlerinin ayakta kalabilmesi için finansal destekler açıklamaya hazırlanması parite için aşağı yönlü baskı yapan gelişmeler. Credit Suisse paritenin 0,96-0,95 düzeylerine kadar inebileceği görüşünde. Societe Generale paritede bir sonraki önemli direnç noktasının 0,95 düzeyi olduğunu aktarıyor.
Gelişen dünyada merkezler Fed’e yetişmeye çalışıyor
Sadece Fed, ECB ve BoE değil dünya genelinde birçok merkez bankası enflasyonla mücadele için sıkılaşma döngüsüne girmiş durumda. Moğolistan 5 yılın zirvesindeki enfl asyon nedeniyle faizi 5 yılın zirvesine çıkardı. Filipinler bu yıl 5. faiz artırımını gerçekleştirdi ve Merkez Bankası Başkanı Felipe Medalla “Enflasyonun hedefe dönmesi için ne gerekirse yapacaklarını” söyledi. Tayvan bu yılın 3. faiz artışını yaptı ve 2022 için büyüme öngörüsünü 3. kez düşürdü. Endonezya beklentilerin de üzerinde bir faiz artışıyla rupisini istikrara kavuşturmaya çalıştı. 50 bps ile 4 yılın en yüksek faiz artırımını yaptı ve 7 günlük ters repo faizini yüzde 4,25’e yükseltti. Hedefl eri 2023’ün ikinci yarısında enflasyonu hedef aralığa (yüzde 2-4) döndürebilmek. Vietnam, para birimi tarihi dipleri gördükten sonra gösterge faizini 100 bps yükseltti – Merkez Bankası’na faiz yükseltmesi mesajı Başbakan Oham Minh Chinh’ten geldi. Fed sonrası Hint Rupisi’nde de dolar karşısında tarihi dipler görüldü. Dolar/rupi 80,86 düzeyine kadar yükseldi ve rupideki değer kaybının merkezin müdahalesiyle durduğunu öne süren traderlar var. Güney Afrika Merkez Bankası da politika faizini 75 baz puan artırarak yüzde6,25’e çıkardı.
